به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی نشست شناختی از ادبیات اسپانیایی با حضور کاوه میرعباسی، جیران مقدم و لیلا مینایی، مترجمان زبان اسپانیایی روز چهارشنبه، هشتم شهریورماه در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار شد.

جیران مقدم، مترجم کتاب آوریل سرخ و استاد مطالعات ترجمه در دانشگاه علامه طباطبائی در این جلسه اظهار داشت که ترجمه‌های بد و نامنظم در ایران اثار گارسیا لورکا شاعر و نویسنده اسپانیایی را از بین برده است.

بنیتو پرز گالدوس بزرگ‌ترین نویسنده رئالیسم ادبیات اسپانیا است

کاوه میرعباسی در ابتدای جلسه سخنان خود را به بنیتو پرز گالدوس نویسنده اسپانیانی اختصاص داد. میرعباسی گفت: وقتی صحبت از ادبیات اسپانیایی پیش می‌آید اولین اسمی که به ذهن می‌رسد میگل سروانتس است. اما اگر به هر مرجعی از ادبیات اسپانیایی رجوع کنیم، دومین شخصیت مهم ادبیات اسپانیا بنیتو پرز گالدوس است.

وی در ادامه بنیتو پرز گالدوس را بزرگ‌ترین نویسنده رئالیسم ادبیات اسپانیا خواند که در نیمه دوم صده نوزدهم فعالیت ادبی‌اش را شروع کرد. گالدوس که به دانشگاه حقوق رفته بود خیلی زود تصمیم گرفت که دانشگاه را رها کند تا بتواند نویسنده شود.

میرعباسی ادامه داد: گالدوس اولین رمانش را در 27 سالگی نوشت که رئالیسم مدرن در ادبیات اسپانیایی را بنیان‌گذاری کرد و با همان رمان اول بسیار محبوب شد که تا آخر عمرش این محبوبیتش ادامه داشت. با این حال در کشورهای دیگر تا نیمه دوم صده بیستم تا زمانی که بونوئل کارگردان اسپانیایی با اقتباس از کتاب‌های گالدوس چند فیلم ساخت، در دیگر کشورهای زیاد شناخته شده نبود.

مترجم کتاب نادیا همچنین از رساله پژوهشگر و نویسنده معروف انگلیسی، سی پی اسنو درباره ادبیات رئالیسم در دنیا یاد کرد. میرعباسی افزود: در این رساله که بسیار شناخته شده است از هشت نویسنده بزرگ رئالیسم در دنیا نام برده می‌شود. این نویسنده‌‎ها بالزاک، استاندال، داستایوسکی، تولستوی، بنیتو پرز گالدوس، دیکنز، هنری جیمز و مارسل پروست هستند.

وی مهم‌ترین رمان‌های گالدوس را رمان‌های معاصر اسپانیایی نامید که در 33 جلد چاپ شده‌ است. وی افزود: بسیاری این مجموعه را با کمدی انسانی بالزاک مقایسه کرده‌اند. این رمان‌ها را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد. دوره اول که به رمان‌های شهرستانی معروف اند، که شامل چهار رمان هستند. دوره دوم رمان‌های گالدوس به رمان‌های مادریدی شهرت دارند و دوره سوم به نام رمان‎‌های معنوی شهرت دارند که در این دوره گالدوس دچار یک تحول در نویسندگی شد.

ترجمه یک عمل اجتماعی است

در ادامه جیران مقدم در رابطه با ترجمه در ایران برای حاضرین صحبت کرد. وی ترجمه را یک فرایند اجتماعی دانست و وضعیت ترجمه آثار اسپانیایی در ایران را بسیار حاد و بحرانی توصیف کرد.

وی ادامه داد: هر آنچه که به عنوان ترجمه در اختیار ما قرار می‌گیرد فقط یک متن نیست، بلکه فراتر از آن است. آنچه که از یک زبان به زبان دیگر منتقل می‌شود فرهنگ است.  تمام ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زندگی یک مترجم بر انتخاب کتاب و ترجمه آن تاثیر می‌گذارند.

مقدم در ادامه با بیان اینکه تا کنون کتاب‌های بسیار خوبی از ادبیات اسپانیایی به فارسی ترجمه شده است، تعداد افرادی که مستقیما از زبان اسپانیایی به فارسی ترجمه می‌کنند را بسیار معدود خواند.

وی افزود: اینکه یک نفر سال‌ها در کشوری زندگی می‌کند و زبان آن کشور را می‌داند لزوما باعث نمی‌شود که این شخص نویسنده خوبی شود. کسی که از زبان دیگری کتاب ترجمه می‌کند باید به ادبیات آن کشور و همچنین به ادبیات فارسی تسلط داشته باشد.

این مترجم، ترجمه شدن کتاب‌ها از طریق زبان‌های واسطه را رویکردی غلط برشمرد و عنوان کرد که این کار باعث ضربه زدن به ادبیات آن کشور می‌شود. وی افزود: ما با ترجمه، کتاب‌های گابریل لورکا را در ایران از بین برده‌ایم.

مقدم همچنین نظام‌مند نبودن ترجمه‌ها در ادبیات اسپانیایی را از دیگر مشکلات این حوزه دانست. این استاد دانشگاه از نیاز همفکری میان ناشران و اساتید دانشگاه در زمینه ترجمه گفت و بیان کرد: ما نیاز داریم تا به یک نوع همفکری برسیم. متاسفانه ترجمه ادبیات اسپانیایی در ایران هیچگونه متولی ندارد و اشکال‌ها در ترجمه بسیار است.

«شعر اسپانیا: از آغاز تا پایان» تنها مرجع فارسی شعر اسپانیایی

در این جلسه لیلا مینایی درباره ترجمه کتابش «شعر اسپانیا: از آغاز تا پایان» و مسائل ترجمه شعر گفت. مینایی عنوان کرد: کتاب «شعر اسپانیا: از آغاز تا پایان» تنها مرجع فارسی زبان درباره شعر اسپانیا است. این کتاب دو سال پیش ترجمه و سال گذشته ویرایش شد و توسط انتشارات فنجان در اردیبهشت امسال به چاپ رسید.

این کتاب توسط شاعر و پژوهشگر کوبایی، ئوخنیو فلوریت نوشته شده است و در آن 37 شاعر از دیروز و امروز اسپانیا را همراه با یک مقدمه و نقدی کوتاه معرفی می‌کند. 

مینایی در ادامه درباره رویکردش در این ترجمه عنوان کرد: شعر اتفاقی است که در زبان مادری یک شاعر می‌افتد. اگر کسی بخواهد یک شعر را ترجمه کند، می‌تواند معنی، محتوا و تصویرها را ترجمه کند ولی نمی‌توان غالب، ساختار، فرم و بار معنایی بعضی کلمات ر ا ترجمه کرد.       

• 
• 
• 
•