به گزارش رویداد فرهنگی، آیین معرفی و بررسی کتاب «افکار پنهان ایرانیان؛ ایران در اندیشه اقبال لاهوری» با حضور محمدحسن مُقیسه، نویسنده اثر، محمد بقایی)ماکان(، برج لال دوسانی، رایزن فرهنگی پاکستان در ایران، نقوی، کارشناس ارشد فرهنگی و سیاسی سفارت پاکستان و جمعی از اقبال پژوهان در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار شد.

محمدحسن مُقیسه در ابتدای این جلسه اظهار کرد: این اثر که به زندگی، آثار و دیدگاه اقبال لاهوری درباره ایران پرداخته، به عنوان پایاننامه بنده در دوره دکتری تهیه و ارائه شده است. استادان متعددی همچون سیدحسن حائری، دکتر محمد بقائی، قدمعلی سرامی و تورج اقدامی این اثر را مطالعه و توصیه کرده اند بخش هایی از آن در مطبوعات منتشر شود که این کار صورت گرفت.

وی ادامه داد: این کتاب در چهار فصل تنظیم شده است؛ فصل نخست به معرفی اقبال، آثار و سبک ادبی و جهان بینی وی پرداخته است. «فرهنگ و تمدن مردم ایران زمین» عنوان فصل دوم این اثر است. مخاطبان در فصل سوم این اثر متوجه میشوند که اقبال چگونه فرهنگ و تمدن مردم ایران زمین را پی جویی کرده است. در فصل چهارم نیز هفت نویسنده و شاعر و عارف ایرانی با اقبال مقایسه شده اند.

این نویسنده به مزایای کتاب «افکار پنهان ایرانیان» اشاره کرد و گفت: تمام همتم این بود که روزی کار بزرگی برای این دانشمند انجام دهم. در این اثر همه آثار اقبال اعم از «سیر حکمت در ایران» و «بازسازی اندیشه دینی در اسلام» بررسی شده اند.

وی با بیان این که در این کتاب همه آن چه را که اقبال درباره سرزمین ایران گفته است، ارائه کرده ام، اظهار کرد: دو قطعه بزرگ از اشعار اقبال را به زبان پارسی ترجمه کردم؛ این مهم در ایران برای اولین بار اتفاق افتاده که در این اثر ارائه شده است.

مُقیسه توضیح داد: مخاطبان با مطالعه این اثر متوجه می‌شوند که ایران سرزمین ادیان بزرگ، کشور علم و دانش بوده است. ایران بزرگ‌ترین کتابخانه‌ها را چه پیش از ورود اسلام و چه بعد از ورود آن، در خود داشته است. نطفه فلسفه، تصوف و عرفان، در ایران شکل گرفته است. کشور ما همواره سرزمین اخلاق و ادب بوده است؛ ایرانی‌ها کتاب‌های زیادی درباره اخلاق نوشته اند که از آن میان می‌توان به کیمیای سعادت، احیاء العلوم، اخلاق ناصری و جامع السعادات اشاره کرد.

نویسنده کتاب «افکار پنهان ایرانیان» ادامه داد: مخاطبان با مطالعه این اثر می‌آموزند که ایران سرزمین بزرگ‌ترین، ظریف‌ترین و پیچیده‌ترین هنرهایی بوده است که همچنان در کشور وجود دارند و توانسته اند به سایر کشورها نیز ورود پیدا کنند. علاقه‌مندان این کتاب می‌آموزند که ادبیات ایران بسیار غنی است و علاوه بر احساس و عاطفه از عنصر عقل و حکمت اسلامی هم استفاده می‌کند.

وی  با بیان این که اقبال لاهوری حکمت زبان فارسی را دریافته بود، ادامه داد: اقبال معتقد است ایرانی‌ها فربه‌گی فرهنگ اسلامی داشته اند و اگر ایرانی‌ها نبودند، اسلام در گسترش مبانی و مفاهیم خود موفق نبود.

 با عنوان کتاب چندان موافق نیستم

محمد بقائی در ادامه این مراسم، اظهار کرد: جناب آقای مُقیسه از میان دانشجویانی که نزد بنده می آمدند تنها فردی بود که تصمیم داشت اقبال را از یک منظر تازه بررسی کند.

وی از انتشار کتاب جدید خود با عنوان «بالندگی شخصیت کودک از نگاه اقبال» در آینده نزدیک خبر داد و گفت: به اعتقاد من اقبال یک دستگاه فلسفی دارد و ایران‌شناس، قرآن‌پژوه، حقوقدان، فعال سیاسی، مربی و روزنامه‌نگار بود. بنابراین چنین فردی را نمی‌توان فقط از یک منظر بررسی کرد.

بقائی با بیان این که آقای مُقیسه به خوبی توانسته از عهده موضوعی که انتخاب کرده است، برآید، گفت: «افکار پنهان ایرانیان» برای کسانی که تصمیم دارند اقبال را از منظر ایران شناسی مورد بررسی قرار دهند، کتاب خوبی است و از این جهت باید به مُقیسه شادباش گفت.

وی با بیان این که کتاب «افکار پنهان ایرانیان» مقدمه‌ای بر کارهای بعدی مُقیسه است تا افکار پنهان اقبال را واکاوی کند، توضیح داد: با عنوان کتاب چندان موافق نیستم چرا که ایرانی‌ها  همه آن چه که در این اثر ارائه شده اند، می‌دانند و بر آنها آشکار است که نویسنده اثر زحمت گردآوری آن را کشیده است. اما آن چه که می‌تواند ادامه‌دار این کتاب باشد همان افکار پنهان اقبال است؛ به طور مثال ایران نخستین ملتی بود که رمی جمرات را باب کرد یا این که ایران نخستین ملتی بود که جمله «همه از خدائیم و به او برمی‌گردیم» را بیان کرد.

اقبال یک جریان و اندیشه است

نقوی، کارشناس ارشد فرهنگی و سیاسی سفارت پاکستان از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی اظهار کرد: اقبال یک جریان و اندیشه است که فراتر از مرزهای خود رفته و تأثیر عمیقی داشته است. چون فرهنگ ایران دارای ویژگی‌های پُرجاذبه است، اقبال هم اندیشه اش را در قالب این فرهنگ گذاشته است و می‌دانست که این فرهنگ می‌تواند بقا داشته باشد.

وی با بیان این که اقبال مردمان خود را نیز از خمودگی به بیداری سوق داده است، گفت: امیدوارم رابطه بین ایران و پاکستان ادامه داشته باشد و عمیق‌تر شود.