به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، گروه داستان و ترجمه شورای کتاب کودک نتایج بررسی آثار منتشر شده در حوزه کودکان و نوجوانان را چهارشنبه یکم شهریورماه درکتابخانه تحقیقاتی این شورا ارائه کرد.

منیره فهیمی‌کیا، در ابتدای برنامه گزارش سال 96-95 را ارائه و بیان کرد: این گروه کار خود را با 34 نفر از مهرماه سال گذشته آغاز کرد و ضمن برگزاری 40 جلسه دوساعته، 375 کتاب بررسی شد.

بررسی 375 اثر در گروه ترجمه داستان

فهیمی‌کیا با بیان اینکه این گروه کتاب‌ها را از ادبیات سایر کشورها که به زبان فارسی ترجمه می‌شود، بررسی کرده است، ادامه داد: تکمیل جدول کتاب‌ها و ارسال به اعضا، اطلاع‌رسانی اخبار ادبی و فرهنگی به گروه، دعوت از برخی مترجمان و ناشران و بررسی آثار ترجمه شده با حضور خود آنها، همکاری با کمیته بررسی، شرکت در کارگاه ادبیات و کار بر روی معیارهای عمومی و خصوصی از فعالیت‌های اعضای گروه ترجمه داستان بود.

وی بیان کرد: در سال 96-96 تعداد کتاب‌هایی که در گروه ترجمه به ثبت رسیده 375 کتاب بود که نسبت به سال گذشته با افزایش تعداد کتاب‌ها روبه‌رو بودیم ( کاهش تعداد کتاب‌های فانتزی به 196 اثر و افزایش تعداد کتاب‌های واقع‌گرا به 136 اثر)، درواقع گروه برای بررسی کتاب‌های ترجمه، آنها را به دسته فانتزی، واقع‌گرا و کهن و کلاسیک تقسیم بندی کرده است.

136 عنوان کتاب واقع‌گرا و 195 کتاب فانتزی بررسی شد

شیرین هاشمیان در توضیح گزارش بررسی بخش فانتزی گفت: فانتزی، ادبیات تناقض است؛ کشف واقعیت از دل آنچه غیرواقعی نیست. ادبیات فانتزی ادبیات تخیل است و قوانین فیزیکی و طبیعی را زیرپا می‌گذارد و بدون از بین بردن رابطه علت و معلولی حوادث، آنها را بیان می‌کند، این نوع ادبی معمولا شامل سحر و جادو، حوادث خارق‌العاده و موجودات خیالی است.

وی با بیان اینکه 195 عنوان کتاب در بخش فانتزی بررسی شده است، ادامه داد: این تعداد در قیاس با سال گذشته که 206 کتاب فانتزی در گروه داشتیم، با کاهش روبه‌رو بود.

الهه محبی در توضیح گزارش بررسی بخش واقع‌گرا نیز بیان کرد: داستان‌های واقع‌گرا حکایت زندگی ملموس و آشنا است، این آثار آمیزه‌ای از تجربیات انسانی همراه با تخیل، تحلیل اجتماعی، مطالعه روابط اجتماعی و افراد هستند.

وی ادامه داد: کودک و نوجوان با شخصیت داستان‌های واقع‌گرا به راحتی همزادپنداری می‌کند و به وسعت دید می‌رسد، ظرفیت‌های خود را می‌شناسد، دنیاهای تازه‏‌ای را تجربه  و به راهکارهای روشن‌تری دست پیدا می‌کند. 136 عنوان کتاب در بخش واقع‌گرا بررسی شده که این تعداد نسبت به پارسال افزایش یافته است.

بازنویسی داستان‌های قدیمی این بار با تغییر راوی آنها

در ادامه ژاله فروهر درباره بخش آثار کهن و کلاسیک توضیح داد و اظهار داشت: ادبیات کهن به مجموعه داستان‌های شفاهی و مکتوب که به صورت نظم یا نثر هستند، گفته می‌شود. ادبیات کلاسیک هم اولین سبک نگارش داستان در اروپا طی نیمه دوم قرن 17 با تکیه بر آثار داستان است. نویسندگانی معاصر معتقدند که نوشتن امکان‌پذیر نیست مگر به آن آثار گذشته به گونه‌ای توجه شود.

وی با بیان اینکه 44 عنوان کتاب از مجموع 375 اثر در بخش ادبیات کهن و کلاسیک جای می‌گیرد، ادامه داد: داستان «شنل قرمزی» به همراه هشت داستان دیگر در یک مجموعه به نام «حالا داستان را من تعریف می‌کنم» (منتشر شده از نشر گیسا برای گروه سنی «ج») است که یک طنز کلامی و تصاویر زیبا دارد و علیرغم اینکه با تغییر دادن راوی، شکل داستان کاملا عوض شده اما با ترجمه خوب نجف‌خانی به دل همگان نشسته است.

وی با اشاره به دو داستان بررسی شده دیگر اظهار داشت: داستان اول همان «ویلیام تل» قدیمی و داستان دوم یک داستان مصری به نام «شاهدخت شریفه و والتر شجاع» است. دلیل انتخاب این دو داستان از دو ملیت متفاوت این است که عده‌ای از دست‌اندرکاران تئاتر در آلمان و مصر تصمیم می‌گیرند دو داستان مختلف را انتخاب، بازنویسی و اجرا کنند.

به علت عدم رعایت کپی‌رایت هیچ اثری در بخش کهن و کلاسیک برگزیده نشدند

فروهر درباره یکی از کتاب‌های ادبیات کلاسیک به نام «غول آهنی» توضیح داد: این داستان با موضوع حفظ محیط زیست سرشار از آرامش و صلح‌آمیز است و نقش موسیقی در آرام کردن جامعه بسیار پررنگ بیان شده و دارای فضای خیال‌اگیز و شاعرانه دارد.

فروهر بیان کرد: کتاب «دختری که عاشق باد بود» در ابتدا منظوم نبوده ولی مترجم سعی کرده که آن را منظوم کند و برای رعایت قافیه، از مترادف‌هایی استفاده کرده که چون کودکان متوجه نمی‌شوند مجبور شده به آنهازیرنویس دهد ودر نتیجه کار سخت شده است.

به گفته وی، یکی از کتاب‌ها همان پینوکیوی قدیم است که به دلیل کمیک استریپ شدن، داستان کوتاه شده و لذت خواندن را از مخاطب می‌گیرد، همچنین به خاطر از چپ به راست بودن تصاویر کمیک استریپ، کودکان هنگام مطالعه گیج می‌شوند.

وی یادآور شد: متاسفانه هیچ اثری در این 44 اثر قانون کپی‌رایت را رعایت نکرده و هیچکدام شایسته تقدیر و برگزیده نبوده است.

نشر هوپا و پرتقال از پدیده‌های حوزه نشر معرفی شدند

از آنجا که  در این مراسم نشر هوپا و پرتقال از پدیده‌های حوزه نشر معرفی شدند، در ادامه محبی بیان کرد: پرتقال ناشر شگفت‌انگیز سال گذشته بود، نشری پرکار با آثاری ارزشمند؛ کتاب‌های خوش‌دست با کاغذ کاهی سبک، فونت زیبا و خوش‌خوان، برقراری ارتباطی صمیمانه با زبان عاطفی با مخاطب.

وی با اشاره به تولید آثاری ارزشمند از سوی نشر هوپا ادامه داد: این نشر تبلیغات خوبی در شبکه‌های ارتباطی داشته و به تولید کتاب‌هایی خوش‌دست با کاغذهایی که برای تولید آنها درختان کمتری قطع می‌شود، پرداخته است.

منیره فهیمی‌کیا ضمن خواندن بخش‌هایی از کتاب «من حتی جوک‌ترم» از نشر پرتقال، گفت: اگرچه هدف نخست ظاهری طنز خنده و شادمانی است اما هدف دیگری دارد و آن برانگیختن تفکر انسان است، همچنین کتاب‌های طنز مخاطب کودک و نوجوان را به کتابخوانی تشویق می‌کند.

وی ادامه داد: از مجموع 375 عنوان کتاب، 139 عنوان طنز دارند و امسال 37 درصد از کتاب دارای طنز بودند که در مقایسه با سال قبل حدود 8 درصد افزایش داشتیم.

موضوعات مطرح در بخش واقع‌گرا تاحدی تکراری هستند

الهام محبی اظهار داشت: موضوعات مطرح در بخش واقع‌گرا تاحدی تکراری هستند ولی کتاب‌ها نسبت به کارها پرداخت‌های متنوعی داشتند. یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده شیوه‌های غیرکلیشه‌ای در آموزش است که در چند کتاب مثل کتاب «مرغ مقلد»، «آقای تراپ»، «بیدی»، «جنگ چهارشنبه‌ها»، «ماهی‌ها پرواز می‌کنند» به شکل برجسته و بارز خود را نشان داده بود.

به گفته وی، «ستاره‌ها را بشمار»، «یک پیاده‌روی طولانی در آب»، «سنگ‌ها» و «جنگ چهارشنبه‌ها» از جمله کتاب‌های نکوهش جنگ و ترویج صلح بودند.

محبی با بیان اینکه مسئله مرگ در چند اثر، رویکردی جالب داشت، گفت: عادلانه بودن یا نبودن مرگ و پذیرش آن به عنوان بخشی از هستی انسان موضوع کتاب‌های «عروس دریایی»، «آسمانی سرخ در سپیده دم»، «مرغ مقلد» و «زندگی پشت و رو» و «پیاده‌روی طولانی در آب» است.

معرفی کتاب‌های برگزیده بخش فانتزی و پیشنهاد برگزیده بخش واقع‌گرا

محبی با اشاره به چالش زبان در آثار بیان کرد: در سال گذشته با انبوه ترجمه‌هایی روبه‌رو بودیم که در متن کتاب به شکسته‌نویسی گسترده دست زده بودند، نه تنها در گفتگوها که در متن روایت هم زبان شکسته گفتاری به کار رفته بود. کاربرد زبان شکسته برای کودک نوسواد جز اختشاش ذهنی، اخلال و اختلال در امر یادگیری حاصلی ندارد و زبان را دچار شلختگی می‌کند.

وی ادامه داد: پدیده نامقبول دیگر، تغییر کلمات در اثر شکسته‌نویسی بود که هویت تصویری کلمه را تغییر داده و در متن مکتوب ما را با شکل‌های جعلی کلمات مواجه می‌سازد؛ در موارد می‌بینیم که حتی کلمه کوتاهتر نشده و فقط شیوه گفتاری و به صورت اشتباهی بدیهی تبدیل شده است.

شیرین هاشمیان با اشاره به معرفی کتاب‌های برگزیده در بخش فانتزی عنوان کرد: علاوه بر کتاب «شنگال» از نشر فاطمی، کتاب «خودکار قرمزی کوچولو» نیز برگزیده است که  این امر موضوع جهان‌شمول، اهمیت به تفکر و خلاقیت و علم‌آموزی، حس همکاری و تشویق به مشارکت جمعی و تقویت قوه بصری در تصویرخوانی است.

وی ادامه داد: کتاب «غول قوطی ماکارونی» شایسته تقدیر شناخته شده است.

همچنین در ادامه برنامه کتاب «بیدی» توسط نشر زعفران، «ماهی‌ها پرواز می‌کنند»، «ماهی بالای درخت»، «آقای تراپ»، «مرغ مقلد»، «گل‌های پیاده‌رو»، «آسمان سرخ در سپیده دم» و «شاید عروس دریایی و عروس دریایی» از کتاب‌های پیشنهاد برگزیده بخش واقع‌گرا معرفی شدند.