به گزارش لیزنا، جلسه نقد و بررسی کتاب «کلیات المعانی» مجموعه اشعار کمال‌‎الدین اسماعیل اصفهانی روز سه‌شنبه 24 بهمن‌ماه با حضور سیدعلی‌محمد سجادی، دکتر محمدرضا ترکی، عباسعلی وفایی و سیدمهدی طباطبایی، مصحح کتاب در مرکز فرهنگی شهر کتاب  برگزار شد.

در ابتدای جلسه علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهر کتاب درگدشت جمشید مظاهری، استاد ادبیات دانشگاه اصفهان را تسلیت گفت. محمدخانی اظهار داشت: در تاریخ ادبیات ما بزرگان بسیاری وجود دارند که همه‌شان شناخته شده نیستند. کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی جز بزرگانی است که آنچنان شناخته شده نیست ولی آثار قابل توجهی دارد. بزرگانی مانند حافظ و سعدی از اشعار اسماعیل تاثیر گرفته‌اند.

وی ادامه داد: کمال اسماعیل در حمله مغول کشته شد. پدر او از شاعران معروف بود به نام جمال‌‌الدین اسماعیل بود. کمال‌الدین از شاعران پایان دوره خراسانی و آغاز دوره عراقی بود. این کتاب پیش از این توسط حسین بحرالعلومی حدئود 50 سال پیش تصحیح شده است.

طباطبائی، مصحح این کتاب در این جلسه عنوان کرد: مهم‌ترین کار تصحیح را بحرالعلومی انجام داد. آنچه باعث تصحیح مجدد این کتاب شد پیدا شدن دست‌نویس‌های جدید بود. یکی از بهترین نسخه‌های خطی زمانی به دست بحرالعلومی رسید که کار تصحیح را شروع کرده بود، به همین دلیل نتوانست آن را به کلی استفاده کند.

وی ادامه داد: ما در این تصحیح از چهار دست‌نویس از قرن هفتم، سه دست‌نویس از قرن هشتم، یک دست‌نویس از قرن نهم و دو دست‌نویس از قرن یازدهم استفاده کردیم.

طباطبائی درباره اشعار کمال‌الدین اسماعیل گفت: نکته قابل توجه درباره کمال‌الدین اسماعیل در نظر گرفتن زمان شرایط اجتماعی دوره کمال‌الدین است. او شاعر مداح است. بیشتر اشعارش در قالب قصیده سروده شده‌اند. چون کمال‌الدین در بسیاری از علوم تخصص داشته است و از آنها در اشعارش استفاده می‌کند، برای تصحیح می‌بایست از اصطلاحات خاص هر رشته مطلع می‌شدیم.

وی یکی از دشوارترین بخش‌ها برای تصحیح را رباعیات کمال‌الدین اسماعیل نامید و افزود: امیدوارم این کتاب بتواند چند گام  جامعه شعری را به جلو ببرد.

سجادی، استاد ادبیات که مقدمه‌ای نیز بر کتاب نوشته است در ای جلسه عنوان کرد: بحرالعلومی در حد و توان خود حق کمال‌الدین اسماعیل را ادا کرده بود. کمال‌الدین و پدرش از شاعران سنتی بزرگ ما هستند. آنها مانند خانه‌ای قدیمی می‌مانند که گنجینه‌ای گران‌بها هستند. شاعران مداح ما از ما چیزی نمی‌خواهند و به ما چیزی می‌دهند. ما باید قدر آنها را بدانیم.

ترکی، دیگر استاد حاضر در این جلسه درباره دوران کمال‌ادین اسماعیل از نگاه تاریخی زمانه‌اش صحبت کرد. وی گفت: کمال‌الدین از شاعران جدی قرون پیشین ما بود که از مقطعی به بعد به فراموشی سپرده شد. یکی از دلایلش دشوار بودن سخن اوست. کمال‌الدین شاعری است که در دوره تحول شعر فارسی ایستده است. او چنان تبحری داشت که حتی با قالب‌ها هم بازی می‌کبرد و در جایی حتی ردیف شعر را عوض می‌کند. 

وی افزود: دیوان کمال تاریخ اصفهان را بازگو می‌کند. او در زمانه‌ای زندگی می‌کرد که فرقه‌گرایی در ایران مخصوصا در اصفهان اتفاق می‌افتاد و غزنویان که در آن زمان حکمرانی می‌کردند، در حال تفرقه افکنی میان مسلمانان بودند. کار به جایی می‌رسد که مردم ترجیح می‌دادند که یک بیگاننه به کشور حمله کند و همین باعث پیروزی مغول‌ها شد.

در پایان وفایی، درباره تصحیح و پروسه آن توضیحاتی داد. وی پیشنهاد داد که برای تصحیح نسخه‌های قدیمی از روشی معیاریتر و اصولی‌تر استفاده شود. وفایی استفاده از سبکشناسی و. معنی‌گرایی در تصحیح را بسیار مهم و تاثیرگذاردانست و گفت: متاسفانهد در دانشگاه‌ها کمتر به دنبال تصحیح می‌روند. ما می‌بایست از روش‌های علمی و دقیق‌تری برای تصحیح استفاده کنیم به جای روش‌های  ذوقی.