در نشست نقد و بررسی کتاب «مهارت‌های زندگی در سیره نبوی» بیان شد که مباحث مطرح شده در این کتاب فراتر و بسیار مفصل‌تر از مهارت است.
به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، نشست نقد و بررسی کتاب «مهارت‌های زندگی در سیره نبوی» با حضور محمدرضا شرفی نویسنده اثر و حجت‌الاسلام و المسلمین رضا مهکام منتقد و علی نیکنام مدیر کل کتابخانه های عمومی استان تهران یکشنبه 25 تیرماه در کتابخانه عمومی پیروزی شهر تهران برگزار شد.
در این نقد و بررسی محمدرضا شرفی نویسنده کتاب بیان کرد: جوانان و نوجوانان ما هنگام ورود به جامعه، نیاز به سلسله مهارت‌هایی دارند که آنها را برای زندگی اجتماعی، خانوادگی و جایابی در جامعه یاری کند که طبیعتا این مهارت‌ها لازمه موفقیت در زندگی است، از طرف دیگر احساس می‌شد که بحث مهارت‌های زندگی به گونه‌ای مطرح می‌شود که خیلی پیوندی با آموزه‌های دینی ندارد.
وی ادامه داد: وقتی برخی کتاب‌ها را تحت عنوان مهارت‌های زندگی می‌دیدم گویی این کتاب برای هرکشوری می‌تواند مفید باشد درحالیکه کشور ما مبتنی بر آموزه‌های دینی است و ما باید در سطح بالاتری به آنها توجه کنیم.
انتشار 27 عنوان کتاب در حوزه خانواده و نسل جوان
نویسنده کتاب «مهارت‌های زندگی در سیره نبوی» درپاسخ به این سوال که از منظر دین و پیشوایان بزرگ دین این مهارت‌های زندگی چه توصیف و تبیینی دارد، اظهار داشت: به پیشنهاد سازمان پژوهش‌های اجتماعی و مشاوره جوانان آستان قدس رضوی قرار شد که کتابی را بنویسم و بعد از مدتی با افزودن چند فصل و حدود 100 صفحه مطالبی که در جهت تکمیل و اضافه موضوعات موجود بود این کتاب تقریبا کامل‌تر شد.
وی با بیان اینکه ادعای کامل و بدون نقص بودن برای این کتاب ندارد، عنوان کرد: در مقدمه کتاب نوشته‌ام که این کتاب یک نقطه آغازی برای حرکت در این مسیر است که اندیشه‌ها به کار بیفتد و کارهای پخته‌تر و کاملتری را شاهد باشیم.
شرفی بیان کرد: آثار دیگر من عمدتا در زمینه خانواده، نسل جوان، تعلیم و تربیت، تاریخ آموزش و پرورش، بحث هویت، مسائل دوران بلوغ، حوزه‌های تفکر و غیره است که این محورها حدود 27 عنوان کتاب شده و سه عنوان کتاب جدید هم زیرچاپ است.
نقد کتاب فرصتی برای شناخته شدن بیشتر اثر
در ادامه برنامه حجت‌الاسلام و المسلمین رضا مهکام، منتقد با بیان اینکه فضای نقد کتاب به بیشتر شناخته شدن آن کمک می‌کند، عنوان کرد: فضای نقد کتاب به بهتر صحبت شدن درباره کتاب، محک زدن نویسنده، کسب تجربه نویسنده برای نگارش بهتر کتاب‌ها، افزایش کیفیت تدوین و تالیف و جمع آوری مطالب کتاب، افزایش گفت‌وگو بین مخاطبان و نویسنده، اعلام نظرات از سوی مخاطبان، افزایش فضای مطالعه و علاقه به سمت کتاب کمک می‌کند و درواقع از آنجا که در جامعه ما سرانه مطالعه پایین است این امر باعث پویایی مسئله کتاب می‌شود.
وی با مثبت دانستن فضای نقد و بررسی کتاب عنوان کرد: کسی که کتاب خود را به نقد می‌گذارد تواضع علمی و شجاعت خود را در این امر نشان می‌دهد که اگر ایرادی برای کتاب وجود دارد آنها را دریافت کند البته نقد کتاب از دیدگاه‌های مختلف است و نه تتها به معنای تنقیص اثر نیست، بلکه برای پویایی آن اثر است.
مهکام ادامه داد: کسی که اجازه نقد کتابش را می‌دهد در بین استادان و دانشمند بعنوان فردی جرات‌ورز و شجاع قلمداد می‌شود و شرفی هم حائز این صفت هستند.
وی خود را شاگرد شرفی معرفی کرد و درباره کلیات کتاب اظهار داشت: کتاب «مهارت‌های زندگی در سیره نبوی» بسیار مبارک است، اینکه دانشمندان علوم انسانی ما به فضای روانشناختی و جامعه‌شناختی و مباحث دینی قلم زنند و برای ایجاد پیوند بین این دو حوزه قلم زنند گام مبارکی است و جرات بالایی می‌خواهد چرا که نزدیک کردن این دو عرصه به یکدیگر با سختی‌هایی همراه است.
این منتقد مجموع کتاب را بسیار زیبا اعلام کرد و ضمن بیان اینکه دارای مدرک کارشناسی ارشد رشته روانشناسی بالینی و دکتری رشته روانشناسی عمومی است، درباره موضوع پایان‌نامه خود توضیحاتی را ارائه کرد.
در ادامه برنامه زلفی‌گل بیان کرد: کتاب‌های محمدرضا شرفی در مجموع بسیار وزین، سنگین و در عین حال روان و با نگارشی زیبا هستند و همچنین ایشان در حوزه مسائل روانشناسی مشاوره‌هایی بر اساس مبانی اسلام می‌دهند.
عنصر ماهیت‌بخش به خانواده‌ها در حال دور شدن از آنها است
شرفی ایجاد صورت‌بندی مناسب برای مطالب را یکی از وظایف خود دانست و اظهار داشت: سعی کردیم بدون اینکه به اصالت معارف لطمه‌ای خورد یا تعبیر و تفسیر غیردقیقی داشته باشیم در چارچوب مناسب و قالب روز صورت‌بندی کنیم، اگر معارف الهی، معارف رضوی و معارف نبوی به زبان روز، برای مردم بیان شود بالطبع جذابیت بیشتری دارد درواقع شاید بدین علت است که آن گمشده‌ای که در زندگی دارند را می‌توانند در ذیل همین معارف پیدا کنند.
وی ادامه داد: بخش دیگری از جای نویسنده در کتاب، تحلیل‌هایی است که من در ذیل برخی از موضوعات داشتم.
نویسنده کتاب «مهارت‌های زندگی در سیره نبوی» عنوان کرد: با نگاه به روش‌های ارتباطی امام رضا(ع) با زیردستان و کسانی که در موقعیت‌های کاری مختلفی بودند شاید انسان احساس هم‌حسی را بهتر پیدا کند. ارتباطات درون شبکه خانواده روزانه کمرنگ‌تر و ضعیف‌تر می‌شود لذا خانه به یک خوابگاه تبدیل شده و این یک شکست بزرگ و درواقع عنصر ارتباط انسانی که به خانواده ماهیت می‌بخشد درحال دور شدن از آنها است؛ لذا سعی کردیم در این زمینه برخی از احادیث و روایات را درقالب زبان روز بیاوریم.
نقد خوب با نقد مثبت آغاز می‌شود
مهکام با اشاره به کتاب «مهارت‌های زندگی در سیره نبوی» و اینکه نقد خوب با ارائه نقدهای مثبت آغاز می‌شود، عنوان کرد: تتبع و دقت نظر بسیار، فهم خوب و دقیق، وسواس در انتخاب و ارائه دسته‌بندی‌های مناسب در آیات و روایات از نقدهای مثبت وارد به این کتاب است.
وی پیشنهاد داد که اسم کتاب تغییر کند چرا که مهارت به معنای مجموعه تکنیک‌هایی است که براساس آن بتوانیم فعلیتی را در فرد افزایش دهیم، اما در این کتاب خیلی مفصل‌تر از مهارت به موضوع پرداخته شده و بیش از 50 درصد مباحث موجود در کتاب مهارت نیست و بیشتر به سمت دانش، توصیه و نکات خاص علمی رفته است.
این منتقد ضمن خواندن برخی از روایات کتاب ادامه داد: استفاده از روایاتی که از دل آنها مهارت بیرون نمی‌آید نکته دیگر است، به نظر می‌رسد که تبیین مناسب برای ارائه احادیث و روایات انجام نگرفته است.
به گفته وی، شرفی در اکثر موارد نمونه‌هایی را از سیره امام رضا (ع) مطرح کردند تا نشان دهند امام (ع) در آن موقعیت چه مهارتی را به کار بردند.
مهکام غرور را یکی از 11 نوع مهارت‌های هیجانی مطرح شده در این کتاب دانست و گفت: اگر غرور را بعنوان یک صفت در نظر بگیریم مهارت محسوب نمی‌شود و اگر بعنوان یک عملکرد باشد در روانشناسی مجموعه‌ای از شناخت، هیجان و حالات بدن است را عملکرد می‌گویند لذا به نظر می‌رسد که غرور همسنخ دیگر هیجان‌های مطرح شده کتاب نیست.
قصد نداشتیم دین را به علم کاهش دهیم
محمدرضا شرفی در ادامه این نشست اظهار داشت: علت انتخاب اسم کتاب این است که درحال حاضر کتاب‌های متعددی را با عنوان سیره معصومین (ع) یا سیره حضرات به تفکیک داریم ولی ذکر مهارت‌ها در عنوان کتاب بدین خاطر است که آنچه در معارف اهل بیت (ع) وجود دارد می‌تواند کلی و جزئی به زندگی انسان برای پیدا کردن مسیر خود کمک کند.
وی ادامه داد: درواقع تعریف پایه را برای هر مهارت ده‌گانه ذکر و سپس آموزه‌های اهل بیت یا حضرت رضا (ع) را ذیل آن تعریف بیان کردیم و احادیث به کارگرفته شده تنها در قالب تکنیک نمی‌گنجد و فراتر از مهارت است، این توانایی‌ها در حوزه شناختی و رفتاری است.
شرفی با بیان اینکه قصد نداشتیم دین را به علم کاهش دهیم عنوان کرد: وقتی 10 مهارت را براساس فرهنگ‌های علوم رفتاری و علوم تربیتی تعریف و معارف رضوی را به آنچه در تعریف مهارت ذکر شده نزدیک کردیم، سعی شد تا خواننده خود بتواند استنباطی را از این موضوع داشته باشد؛ لذا اگر یک خواننده با تفکر خلاق و منتقدانه وارد کتاب شود، می‌تواند از آن انطباق و نزدیک شدن آموزه‌های دینی به مهارت‌های 10گانه آنچه را که به کاربرد در زندگیش موثر است را داشته باشد.
