
کلمنت گرینبرگ، میان خطوط مشتمل بر مناظرهای با کلمنت گرینبرگ توسط نشر چشمه چاپ شده است، نویسنده این کتاب تی یری دُ دوو و مترجم آن بهاره سعیدزاده است.
کلمنت گرینبرگ (1994-1909) قهرمان اکسپرسیونیسم انتزاعی و مدرنیسم، به عنوان برجستهترین منتقد هنری نیمه دوم سده بیستم، و شاید برجستهترین منتقد هنری تاریخ، مورد ستایش بسیار بوده است. این که باز-ارزیابی پویایی از نوشتههای گرینبرگ است، سه رویکرد را به او و کارش ترسیم میکند: گرینبرگ منتقد، آموزهمند و نظریهپرداز، این کتاب که منبعی ضروری برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقهمندان هنر مدرن به شمار میرود، مشتمل است بر متن مناظرهای عمومی با گرینبرگ که دُ دوو در سال 1988 در دانشگاه اتاوا ترتیب داد.
تییری دُ دوو مورخ، منتقد و نظریهپرداز هنر، نمایشگاهگردان و نیز استاد دانشگاه لیل سه است. از آثار او به زبان انگلیسی میتوان به نام گرایی تصویری، کانت پس از دوشان و صد سال هنر معاصر از مجموعه look اشاره کرد.
این کتاب مشتمل بر سه فصل است، با این فکر که اگر کلی و ساده بگویم، سه گرینبرگ وجود دارند. نخستین آنها گرینبرگ آموزهمند است که در همان ابتدای کار خود درباره نقش آوانگارد، اعتقادی راسخ پیدا کرد. او کسی است که بیش از همه میستایم و بیش از همه از او آموخته ام. دومی منتقد هنری است که هر روز نقد مینوشت، او که پالاک را کشف کرد و روئو را کوبید، نظرش را درباره موندریان تغییر داد. او گرینبرگی است که بیش از همه از ] خواندن نوشتههایش[ لذت میبرم، او که بیش از همه میخواهم رقیبی برایش پیدا شود. سومی، او که بیش از همه به او علاقه دارم، گرینبرگ نظریهپردازی است که زیر فشار «هنر پیشرفته» با کرچه، و حتا کانت در زمینه استتیک نظری وارد مباحثه میشود.
در پایان این کتاب مناظرهای تاکنون منتشر نشده با کلمنت گرینبرگ آمده است. مناظرهای که در مارس 1987در دانشگاه اتاوا که در آن زمان در آنجا تدریس میکردم، پیش قدم آن شدم. البته یک ماه از یک ترم درسی را صرف آماده کردن دانشجویان، دادن متونی منتخب به آنها که مطالعه کنند و سپس در کلاس بحث کنند، کردم و پس از آن، دانشجویان پرسشهای خود را تنظیم کردند. مناظره عمومی بود. حدود چهارصد نفر در سالن حضور داشتند، و دانشجویان من ابدا تنها کسانی نبودند که در بحث مشارکت میکردند. آن روز عصر، اجتماعی تشنه ] دانستن[ و آگاه، مشهورترین منتقد هنری جهان را مورد هجمهای از پرسشهایی قرار دادند که نه مجیزش را میگفتند و نه پاسخهایش را پیشپیش نقد میکردند. خود من هم ساکت نبودم، و خواننده در مناظره تعداد خوبی از پرسشهایی را خواهد یافت که شالوده تاملات من در این کتاب را تشکیل میدهند. گرینبرگ موقرانه تن به این آزمون دشوار داد، گاهی شادمانه و گاهی آزرده و همواره با احترام فراوان نسبت به مخاطبانش، بدون تبعیض. البته او عقایدش را بازگو کرد، اغلب عقاید حاضر آمادهاش را که خوانندگان متونش آشنا مییابند اما در مواردی اعتراضات پیشبینی نشدهای نیز به او شد، که پاسخهای به همان اندازه تعجبآوری که به آنها داده شد بسیار بر جذابیت جلسه افزود. برای نقل عادلانه فضا، ریتم و لحن جلسه، تقریبا به تمامی آن را با حفظ لحن گفتار تا جای امکان، آورده ایم؛ با این آگاهی که با سندی تاریخی روبه رو هستیم. تنها تاسف من این است که به خاطر یاری نکردن حافظه و نیز عدم امکان شناسایی همه شرکتکنندگانی که برخی را نمیشناختم، قادر به درج نام پرسشکنندگان نبوده ام، به جز در مورد همکارانم ژوان لمرو و الیویه اسلین. امیدوارم تمام کسانی که در کیفیت مناظره سهیم بودند و صدای خود را تشخیص میدهند، مرا به خاطر ناتوانی در درج نامشان ببخشند.