به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، جلسه نقد و بررسی نمایش آرسن به نویسندگی کارینه خودیکیان و کارگردانی بهزاد صدیقی با حضور عوامل نمایش، رامتین شهبازی، منتقد و رامین فناییان به عنوان مجری جلسه در فرهنگسرای ارسباران روز شنبه، چهارم شهریورماه در سالن استاد ذولفقاری فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.

فرهاد آییش، بازیگر این نمایش، تئاتر آرسن را اثری ضعیف خواند که به طرح موضوعی مهم اجتماعی که کودک آزاری و وضعیت کودکان خیابانی است می‌پردازد. وی دلیل حضورش در این کار را نیز موضوع اثر اعلام کرد. آییش ادامه داد: ما در قرن بیست و یکم زندگی می‌کنیم ولی این نمایش با ساختار نمایش‌های قرن نوزدهم کار شده است و فقط یک قصه یک بعدی را روایت می‌کند. مسئله کودکان خیابانی و کودک آزاری بسیار مهم است و همین باعث شد که ما در این نمایش حضور پیدا کنیم.

وی همچنین استفاده کردن از همه هنرها در اثر نمایشی را نیازی اساسی عنوان کرد زیرا به گفته وی وظیفه تئاتر ارتباط برقرار کردن با مخاطبان امروزی است و تئاتری که فقط به طرح موضوعی اجتماعی می‌پردازد و بعد ندارد را متعلق به دوره‌های گذشته دانست که دیگر جوابگو نیست.

نمایش آرسن نوشته نمایشنامه‌نویس ارمنی به نام کارینه خودیکیان با عنوان اصلی آن «نوه سفارش داده بودی» است. بهزاد صدیقی قرار بود این اثر ترجمه شده را پنج سال گذشته به روی صحنه ببرد. این نمایش داستان دختری خیابانی ایست که به خانه یک زن میانسال ثروتنمد راه پیدا می‌کند و کنش اصلی داستان تضاد میان این دو شخصیت است.

آرسن به موضوع دردناک کودک آزاری می‌پردازد

بهزاد صدیقی دلیل تعلیق در اجرای نمایش را تصمیم‌های مدیران تئاتر شهر عنوان کرد و گفت: قرار بود این نمایش پنج سال گذشته در تئاتر شهر اجرا شود که با تغییر مدیران تئاتر شهر اجرای آن به هم خورد و با درخواست‌های مکرر از مدیران بعدی، این نمایش بعد از پنج سال به اجرا درآمد.

صدیقی ادامه داد: این نمایش به مسئله دردناک کودک آزاری می‌پردازد که می‌تواند در هر جای این کره خاکی اتفاق بیافتد. با انتشار یافتن اخبار این مسئله در رسانه‌های داخلی در چند سال گذشته، درباره این مسئله اکنون کمی بازتر و روشن‌تر و با تاکید بیشتر صحبت می‌شود.

وی با عنوان اینکه این نمایش از طرف منتقدین، هنرمندان و رسانه‌ها با استقبال خوبی روبه‌رو شده ولی کمبود مخاطب داشته است، یکی از دلایل پایین بودن مخاطب را نداشتن عناصری مانند موسقی و ستاره‌ عنوان کرد. صدیقی گفت: ما سعی کردیم یک تئاتر اجرا کنیم و نه یک نمایش. سعی کردیم یک کاری را اجرا کنیم که در سطح استاندارد و فراتر از استاندارد باشد، شاید نقاط ضعفی هم دراجرا باشد که من با روی گشاده حاضر به پذیرش نقدهای منفی هستم.

عادل بزدوده طراح صحنه این نمایش، متن اثر را یکی از دلایل اصلی انتخاب این کار اعلام کرد. بزدوده استفاده از آینه در طراحی صحنه را نمادین عنوان کرد و گفت: ما در جامعه آنچه مانند آینه روبروی ماست را می‌بینیم ولی در واقع نمی‌بینیم. قرا بود که از آینه‌های تمام قد استفاده شود که متاسفانه آینه تمام قد به دست نیاوردیم.

آرسن اسیر دام ایدئولوژیک می‌شود

رامتین شهبازی با حضور در این جلسه به نقد این اثر پرداخت. شهبازی آرسن را اثری دانست که هدف اصلی اش بیان مطلبی اجتماعی است. وی ادامه داد: وجه بصری نمایش آرسن استعاری است. زبانی که در این نمایش شکل می‌گیرد زبان مجاز است و صحنه نمایش استعاره‌ای از جامعه است که برخورد دو شخصیت در آن اتفاق می‌افتد.

شهبازی افزود: کارگردان نمایش توانست از متن نمایش فاصله بگیرد و چیز جدیدی ارائه دهد ولی فکر می‌کنم که در اجرا گروه در دامی که متن داشت گیر افتادند. همیشه از کنش بین شخصیت خوب و بد، داستان شکل می‌گیرد ولی اینکه  داستان تعیین کند که چه کسی خوب است و چه کسی بد درگیر شدن با ایدئولوژی است. آرسن داستان یک زن از طبقه بالا و یک دختر فقیر است که برخورد این دو ناخودآگاه درگیر دام نگاه سانتیمانتال و ایدئولوژیک می‌شود.

این منتقد معتقد است نگاه انتقادی در این متن جایی می‌تواند خود را نشان دهد که شخصیت آرسن بعدهای دیگری از شخصیتش را نشان دهد. شهبازی این اشکال را از متن دانست و نه از کارگردانی.

صدیقی در پاسخ به نقد شهبازی گفت: آرسن، شخصیتی دوگانه شاید هم چندگانه دارد. کودکانی که دچار چنین معضلات حاد و جدی می‌شوند وقتی در یک شرایطی وارد حریم خصوصی زندگی دیگران می‌شوند اصلا قابل پیش‌بینی نیستند. ما نمی‌خواستیم که واکنشی عاطفی  برای مخاطب ایجاد کنیم. شخصیت‌های داستان به دور از احساسات‌گرایی یا سانتیمانتالیزم هستند.

ما آرسن را همه جا می‌بینیم

مائده طهماسبی و آیلار نوشهری، بازیگران اصلی این نمایش نیز با حضور در این جلسه از تجربیات خود گفتند. طهماسبی اظهار داشت: وقتی که برای اولین بار متن را خواندیم، از آن بسیار خوشم آمد چون به موضوعی می‌پردازد که کمتر به آن توجه شده بود ولی ما همان موقع هم می‌دانستیم که متن مشکل درام دارد.

نوشهری که بعد از چهار شب لغو اجراها به دلیل حضور نیافتن بازیگر اصلی نقش آرسن به این اجرا پیوست درباره تجربه‌‎اش در این نمایش گفت: شکل ظاهری شخصیت آنقدر عجیب نبود که برای رسیدن به آن سختی بکشم. آرسن شخصیتی است که ما مدام شبیه او را می‌بینیم.

این نمایش 200 سال عقب است

فرهاد آییش، بازیگر با سابقه تئاتر در این جلسه دلیل حضورش در این جلسه را متن کار عنوان کرد و گفت: متن این اثر جنبه‌های داشته است که این انگیزه را به ما داد که برای آن انرژی بگذاریم. داستان این اثر درباره موضوعی است که سال‌ها درباره‌اش صحبت نمی‌شد.

وی ادامه داد: این تئاتر از نظر ساختاری برای اواخر قرن نوزدهم است. یعنی حدود 200 سال عقب است. دلیل اصلی اجرای آن، موضوعش است در غیر این صورت تئاتر بسیار ضعیفی است. این اثر بعد ندارد و یک بعدی است و فقط یک قصه را روایت می‌کند. اگر قرار بود که این نمایش بعدهای دیگر این موضوع را نشان بدهد، می‌بایست از ابعاد دیگری برخوردار باشد.

وی همچنین درمورد اظهار نظر صدیقی راجع به نمایش‌هایی که از عناصری مانند موسیقی استفاده می‌کنند بیان کرد: این درواقع بی‌مهری شماست که اسم این کار را تئاتر بگذارید و بقیه آثار در حال اجرا را نمایش بخوانید. دوران آن چیزی که شما اسمش را تئاتر می‌گذارید دیگر تمام شده است. حدود دو دهه است که در ایران و شش دهه که در دنیا تمام شده است.

آییش اظهار داشت که تئاتر می‌بایست با استفاده از همه هنرها و هرآنچه در توان دارد به سراغ راضی کردن نسل جدید برود. وی گفت: اگر در بعضی تئاترها از موسیقی و هنرمندان ستاره استفاده می‌شود، حتما نیازی هست که این کار انجام می‌شود. 

• 
• 
•