در دومین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی ضمن تاکید بر اهمیت ضعف قوانین موجود، پیشنهادهای مختلفی مثل تعامل دستگاه قضا و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درجهت برگزاری دوره‌های آموزشی برای قضات ارایه شد.
به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، در دومین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی با رویکرد مالکیت فکری سه پنل تخصصی با حضور جمعی از اعضای هیات علمی، کارشناسان و مدیران این حوزه ارایه شد.
در پنل اول یعقوب نوروزی، فریبرز خسروی (دکترای کتابداری و اطلاع رسانی) و داریوش مطلبی (عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی) بعنوان اعضای پنل حاضر شدند.
در ابتدای پنل لادن حیدری، مدیرکل دفتر حقوقی و امور مالکیت معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد و دانش‌آموخته دکتری درحوزه حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات به ارایه تجربه خود مربوط به تدوین پیش نویس آئین‌نامه اجرایی ماده 8 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 در خصوص نحوه استفاده کتابخانه‌ها و موسسات آموزشی از آثار ادبی - هنری پرداخت.
وی افزود: از آنجاکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسیولیت اصلی در حوزه حق مولف را برعهده دارد تدوین پیش‌نویس آیین‌نامه مذکور را در قالب پروژه تعریف کرد و اجرای آن را به شرکت خدمات بین‌المللی حقوق مالکیت فکری وابسته به دانشگاه تهران سپرد.
حیدری بیان کرد: پس از اینکه پیش‌نویس آیین نامه مذکور آماده و در چندین جلسه در شورای سیاستگذاری و هماهنگی مالکیت فکری با حضور نمایندگان نهادهای مربوطه از جمله کتابخانه ملی ایران بررسی شد، برای اخذ نظر به دستگاه‌های عضو شورا ارسال گشت.
مدیرکل دفتر حقوقی و امور مالکیت معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: نظر به اینکه موضوع کتابخانه‌های دیجیتال و نحوه استفاده این نوع کتابخانه‌ها از آثار ادبی و هنری از حیث اینکه متعارض با حق مولف نباشد موضوع پیچیده‌ای است، پیش‌نویس مذکور به بررسی‌های بیشتر نیاز دارد.
در ادامه پنل محسن صادقی، دکترای حقوق مالکیت فکری و عضو هیات علمی دانشگاه تهران سخنرانی خود را تحت عنوان نارسایی‌های حقوق ایران در دعاوی نقض کپی‌رایت در محیط دیجیتالی ارایه کرد.
وی ضمن ارایه مفصل و جامع موضوع فوق در نهایت چندین پیشنهاد را به شرح زیر مطرح کرد:
1-وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور آشنایی هرچه بیشتر کتابداران با حقوق خود برای آن‌ها دوره‌های مختلفی را در نظر گیرد.
2- فعالیت اتحادیه صنفی قوی برای دفاع کتابداران و فعالان این حوزه از حقوق خود.
3-تعامل دستگاه قضا و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور طراحی و اجرای دوره‌های کوتاه مدت آموزشی ضمن خدمت قضات
4-قانون‌گذارها هرچه بیشتر و بهتر بحث کتابخانه‌های دیجیتال را مدنظر قرار دهند.
سخنران سوم پنل که به ارایه تجربه ملی خود پرداخت، سید مهدی طاهری، رییس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه طباطبائی بود.
طاهری در ارایه خود گفت: کتابخانه دیجیتالی دانشگاه، توزیعی دووجهی است که با دارابودن مجموعه‌ای بیش از 800 هزار شی محتوایی غنی‌ترین کتابخانه علوم انسانی را تشکیل می‌دهد.
وی با بیان اینکه برای مدیریت اشیاه محتوایی از استانداردهای بین‌المللی معتبر در حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی استفاده شده، ادامه داد: این کتابخانه برای پاسخگویی نیازهای جامعه کاربران خدمات گوناگونی مثل میز مرجع الکترونیکی، سیستم جستجو و مرور پیشرفته، امانت و تحویل مدارک و غیره را طراحی کرده است.
عضو هیات علمی و رییس کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی بیان کرد: به منظوز رعایت حقوق مالکیت فکری به ویژه در زمینه حقوق نسخه‌برداری، با توجه به اعتبار و جایگاه خودخط مشی‌های گوناگونی را تدوین و اقدامات متنوعی را انجام داده است.
وی با اشاره به مهمترین فعالیت‌های این کتابخانه برای مدیریت حقوقی اشیای محتوایی خود افزود: ایجاد کمیته حق مولف در آغاز فعالیت کتابخانه دیجیتالی، تعیین خط مشی‌های دسترس‌پذیر‌سازی اشیای محتوایی و شیوه دسترسی به آن‌ها، استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند واترمارک، کدگذاری اشیای دیجیتالی و غیره از جمله اقدامات این کتابخانه است.
در انتهای پنل حمید محسنی مدیر مسئول انتشارات کتابدار به ارایه مقاله خود تحت عنوان ابداعات فنی، کنش‌های تازه و حقوق نسخه برداری (از تغییر در روش‌ها و ابزارها تا تاثیر بر سیاست‌ها و راهبردهای ملی و جهانی نشر در ایران) پرداخت.
وی با بیان اینکه در عرصه نشر اطلاعات و تغییر روابط متقابل بین کنش‌هاو کنش‌گران و نهادهای اجتماعی این حوزه در سطح ملی و جهانی شده است، اظهار داشت: شواهد نشان می‌دهد که این موارد تنها یک تغییر فنی بزرگ نیست بلکه رابطه بین محتوا، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را از نظر اجتماعی، شکلی، سیاسی و اقتصادی و غیره متحول می‌سازد.
به گفته وی، مدیریت تغییر و تحولات موجود نیازمند تغییر در نگرش‌ها و راهبردهای ملی است که به نحوی مرتبط با تولید و مصرف اطلاعات است.
مدیر مسئول انتشارات کتابدار گفت: بسیاری از این چالش‌های موجود در عرصه نشر ناشی از سیاست‌های راهبردی و حقوق ملی است که ظاهرا قرار است نتایج آن در خدمت منافع تولیدکنندگان و مصرف کنندگان اطلاعات در سطح ملی باشد.
وی افزود: اما تغییرات اجتماعی و فناورانه موجب چرخش تدریجی اما بنیان افکن در جهت کاملا عکس آن شده و رابطه بین مشاغل و نهادهای مرتبط با تولید و نشر اطلاعات در سطح ملی و با نهادهای اقتصادی و حقوقی جهان را از جهات گوناگون تحت تاثیر قرار داده‌است.
محسنی بیان کرد: ارایه اطلاعاتی مختصر درباره معاهده‌های ملی و جهانی با تاکید بر مسایل کتاب، وضعیت عضویت ایران در این معاهده‌ها و طرح برخی از ابهامات و چالش‌های ناشی از محیط جدید دسترسی به اطلاعات برای نشر سنتی و الکترونیکی کتاب از جمله مباحث این مقاله است.
پرویز خسروی در پایان پنل اول همچنین به ضعیف بودن قوانین موجود تاکید کرد و گفت: پرداختن به این نکته بسیار حائز اهمیت است.
