در گفت وگوی اختصاصی استودیو خانه کتاب در روز جمعه بیست و دوم اردیبهشت‌ماه با استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران به موضوع هویت ایرانی ملی که شامل تاريخ، سرزمين، دولت و درنهایت فرهنگ است، پرداخته شد.
به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، گفت‌وگوی اختصاصی استودیو خانه کتاب سی‌امین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران درباره «هویت ایرانی» جمعه بیست و دوم اردیبهشت‌ماه برگزار شد.
در این گفت وگوی اختصاصی حمید احمدی، مولف و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران درباره هویت ایرانی گفت: قطعا در بحث هويت، هرچند ديگری به معنای خود نيست، اما اين بستگي دارد كه هويت را در چه سطحی نگاه می کنید.
وی با بیان اینکه معمولا در بسياری از اوقات منظور از هويت، هويت در سطح كلان ملی است، ادامه داد: این در حالی است كه هويت سطوح ديگری دارد، اما اينكه در هويت منظور از ديگری بيگانه يا دشمن باشد، به سطح بستگی دارد.
به گفته وی، ما يك سطح هويت فردي داريم كه در آن انسان از خانواده و محيط خصوصی برخوردار است اما ديگری قطعا همه جا به معنای دشمن نيست.
وی بیان کرد: به نظرم در دوره جديد وقتی بحث از هويت ايرانی مطرح می شود، معمولا منظور به وجه سياسی هويت ملی ايرانيان باز می‌گردد، حال اگر بخواهيم بدانيم ويژگی‌های اين هويت چيست؟ به تصور من چهار مولفه در اين ميان موثر و نخست بحث سرزمين يكی از اساسی ترين مولفه‌های هويت ايرانی است.
احمدی با بیان اینکه غير از بحث سرزمين، ما تاريخ داريم، افزود: این یعنی سرزمين روايتی دارد و وقتی آن را شناسايی می‌كنيم با يک پديده ثابت در يک زمان نيست، بلكه يک گذار زمانی را طي كرده و داستان زندگی يک ملت را دربرمي‌گيرد، جالب اين است كه تاريخ و سرزمين با هم پيوستگي دارند و اگر بخواهيد سرزمينی را شناسايي كنيد، قاعدتا سراغ تاريخ آن مي‌رويد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران اظهار داشت: بنابراين سرزمين ايران از ديرباز اسامي داشته كه در متون كهن از آن اسامي ياد شده ، از اين‌رو تاريخ بازگو كننده داستان سرزمين ما و مردمان ايران است.
وی ادامه داد: به نظرم عنصر ديگر، بعد از سرزمين و تاريخ، دولت است، سرزميني كه از يكسری نماينده‌های سياسی برخوردار بوده و آن سرزمين را نمايندگی كرده و كم‌كم تبديل به دولت شده است.
احمدی با بیان اینکه نمی‌توان سرزمین را بدون دولت تصور کرد، افزود: از اين‌رو دولت يك ويژگي مهم هويت ملي ايراني بوده و نمي‌توان يك سرزمين را بدون دولت تصور كنيد، زيرا دولت نماينده يك سرزمين است و اگر دقت كنيد هميشه بحث دولت در تاريخ مطرح بوده كه تصميم مي‌گرفتند چگونه يك سرزمين را اداره كنند و با همسايگان خود چه تعاملاتي داشته باشند.
وی با اشاره به ميراث فرهنگي و معنوی بعنوان عنصر چهارم ، توضیح داد: در اين ميراث، آيين‌ها و رسوم كهن كه براي ما به جا مانده بسیار مهم است، همچنين زبان فارسي بعنوان زبان ملی ایرانیان و زباني كه از روزگار كهن ابزار نقل تاريخ و ثبت داستان قوم ايراني و سرزمين آن بوده است.
به گفته وی، اين زبان از گذشته تا به امروز دچار تحولاتي شده، اما با اين حال زبان ملي و همگاني ايرانيان بوده و همه از آن با وجود پراكندگي‌هاي قومي، مذهبي و نژادي استفاده مي‌كردند.
این مولف درباره بحث دین در هویت ایرانی اظهار داشت: نگاه من اين‌گونه است كه دين خاصي را نمي‌توانيم به عنوان وجه ملي ايرانيان در نظر بگيريم، زيرا اديان در ايران متعدد بود و ما از اديان ميترائيسم تا زرتشتي داشتيم و بعدها مسيحيت و سپس اسلام آمده است، انواع و اقسام مذاهب كه هنوز هم در اين سرزمين وجود دارند.
وي بیان کرد: اما تصور مي‌كنم خود كلمه دين يا دين‌خواهي يا اعتقاد به خداوند و خداپرستي عنصر معنوي هويت ايراني است، بنابراين هويت ملي ما شامل، تاريخ، سرزمين، دولت و در نهايت فرهنگ ايران است كه اين فرهنگ آداب و رسوم، زبان و دين را دربر می‌گیرد.
به گفته وی، برخي محققان و متفكران به شكل ديگري اين هويت را ترسيم مي‌كنند.
عکاس : ونداد ذوقی
