همایش کاربرد دایره‌المعارف در پژوهش، سه‌شنبه بیست و هشتم آذرماه در سالن پروین اعتصامی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، سیدمصطفی محقق‌داماد استاد دانشگاه شهید بهشتی نخستین سخنران این همایش بود. او گفت: ما در دایره‌المعارف نویسی تازه‌کار نیستیم، شاید این کلمه را از زبان‌های دیگر گرفته باشیم، اما آثار دیگری که در ادبیات ما در این سبک نوشته شده است، نام دیگری دارد.
او با اشاره به گروه پژوهشی که در قرن چهارم تشکیل شده بود گفت: افراد با تخصص‌های گوناگون در گروهی با نام « اِخوان الصّفا و خُلّان الوَفا» جمع شدند، هرکدام رساله‌ای در موضوع تخصص خود منتشر کردند. به این وسیله مجموعه اخوان الصفا شکل گرفت. بعد از این گروه نام‌های مختلف به صورت انفرادی و گروهی دایره‌المعارف‌هایی نوشتند.
محقق‌داماد افزود: اگر جلوتر برویم از مجموع احادیثی که در دوران پیامبر کتب اربعه در این سبک منتشر شد.
این فقیه در پایان سخنانش با توضیح درباره وضعیت دایره‌المعارف در روزگاری که زندگی می‌کنیم گفت: در زمان ما دایره‌المعارف قران، کلام، تاریخ و ... وجود دارد. به نظر من در این روزها دو کار بزرگ دایره‌المعارف اسلامی و دانشنامه جهان اسلام در حال انجام است. از این مجموعه‌ها دو گروه پژوهشگران و محققان می‌توانند استفاده کنند.
تا کنون 22 جلد دانشنامه جهان اسلام منتشر شده است
غلامعلی حداد عادل، مدیرعامل بنیاد دایره‌المعارف اسلامی سخنان خود را با اشاره به فیلسوفانی که در دوران گذشته زندگی می‌کردند آغاز کرد و گفت: قدیم اگر کسی می‌خواست فیلسوف شود باید همه علوم را می‌دانست چون دایره علوم محدود و نگاه به آنها جامع بود. برای مثال می‌توان گفت فارابی موسیقی هم می‌دانست. این سنت سبب می‌شد کتاب‌هایی منتشر شود که جامع اند و انواع علوم در آنها جای دارد.
وی افزود: کتاب‌های دیگری هم در سنت ما جای دارند، کتاب‌هایی که کشکول‌وار اند و همه مطالب در آنها ریخته شده است، این کتاب‌ها برای اهل منبر نوشته شده است.
عادل با اشاره به دوره رنسانس در غرب و ایجاد معنای جدید در گردآوری دایره‌المعارف بیان کرد: بر اساس رشدی که در کمیت علوم و تحولات فلسفی و مبنایی در علم و فلسفه پیدا شد، نیازهای جدید پدید آمد. دایره‌المعارفی که معرف نگرش بشر در آن دوره بود تدوین شد و نویسندگان آن به اصحاب دایره‌المعارف مشهور شدند.
وی با اشاره به روند گردآوری و تالیف دایره‌المعارف در ایران گفت: در دوره قاجار تلاشی برای ایجاد دایره المعارف اروپایی صورت گرفت. که نتیجه اش سه جلد دایره‌المعارف فارسی شد. در سال 62 رئیس جمهور وقت اعلام کرد که خوب است که دایره‌المعارفی نوشته شود و از آن زمان تا کنون موفق شده ایم 22 جلد با عنوان دانشنامه جهان اسلام منتشر کنیم.
