پدر ویرایش ایران با بیان اینکه که متاسفانه ویرایش بصورت سوری در کشور نهادینه شده، گفت: برای بنیادی شدن ویرایش و ویراستاری باید آنها وارد دانشگاه شوند.
به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، در خانه کتاب در نشست صمیمانه با سمیعی گیلانی، پدر ویرایش ایران درباره وضعیت ویرایش کتاب در ایران صحبت شد.
در این نشست سمیعی گیلانی بعنوان تاریخچه زنده ویرایش ایران درباره سوابق ویرایش در کشور توضیح داد: ویرایش یکی از شاخه‌های عمده و حساس صنعت نشر است بنابراین با این صنعت پیوند دارد ولی قبل از اینکه نشر صنعتی شود در زبان فارسی و فرهنگ ما وجود داشته است.
وی ادامه داد: در گذشته پس از تالیف یک کتاب، نسخه‌های دست‌نویس زیادی از آن یافت می‌شد که با نسخه اصلی فاصله داشت بنابراین نوعی از ویرایش بود که نسخه‌ای از کتاب برای نویسنده قرائت و نهایی می‌شد.
به گفته وی، در گذشته آن نسخه‌ای که برای مولف خوانده و از سوی او اصلاح می‌شد، اعتبار بیشتری را نسبت به سایرین داشت، البته نسخه دست‌نویس مولف هم دارای اشتباهاتی بود.
سمیعی گیلانی با اشاره به وجود ویرایش از زمان گذشته تاکنون اظهار داشت: ابتدا در بنگاه ترجمه و نشر کتاب که تنها به کار ترجمه می‌پرداخت (اصولا به ابتکار ملک ثریا برای ترجمه ادبیات جهانی به وجود آمد) ویرایش محدود به مقابله ترجمه با اصل اثر بود.
وی بیان کرد: ویرایش بعنوان شاخه‌ای از صنعت نشر در فرانکلین دایر شد و این اقتباس از خارج، موضوع تازه‌ای بود که در ایران به وجود آمد. قبل از اینکه صنت نشر به صورت دامنه‌دار به وجود آید بعضی از نویسندگان و شاید عامه آنها، وقتی کتابی را تالیف می‌کردند با دوستان خود در میان می‌گذاشتند.
پدر ویرایش ایران با اشاره به نامفهوم بودن واژه ویرایش در زمان‌های گذشته، عنوان کرد: زمانی که فرانکلین ویرایش را وارد صنعت نشر کرد کسانی بودند که با واژه ویرایش آشنایی نداشتند لذا در آن زمان دید تشخیصی وجود نداشت. نگارش انشا در حین تدریس و تحصیل باعث شد که اطلاعات و آگاهی از ویرایش در مدت زمان کوتاهی افزایش پیدا کند.
سمیعی گیلانی درباره وضعیت ویرایش در ایران بیان کرد: علیرغم اینکه گفته می‌شود ویرایش در ایران نهادینه شده اما من معتقدم که بیشتر به شکل سوری نهادینه شده و مانند رودخانه‌ای است که با پهن شدن بستر آن، عمقش کاهش پیدا می‌کند، متاسفانه چنین آسیبی ویرایش را در حال حاضر تهدید می‌کند.
وی با بیان اینکه دوره‌های آموزشی در این مسیر اثرگذار بوده اند، ادامه داد: ویرایش یک فن است و به استعداد، پرورش معلومات، تمرین و ممارست احتیاج دارد و درواقع امتحان ورودی مرکز نشر، استعداد شرکت کنندگان را می‌سنجید. ویراستار باید خود را فدا کند به قولی ویراستاران شهدای راه نگارش هستد؛ البته این امر فقط مختص ویرایش نیست و حوزه‌های دیگر را هم شامل می‌شود.
وی تصریح کرد: با آمارگیری از فارغ التحصیلان رشته ادبیات فارسی دانشکده‌های مختلف سراسر کشور به خوبی می‌توان دریافت که چندین ادیب، ویراستار یا معلمان ادبیات خوب در جامعه فعال هستند.
سمیعی گیلانی با اشاره فعالیت گسترده دوره‌های آموزشی ویراستاری وغیره، گفت: وقتی ویراستاری به معنای واقعی بنیادی می‌شود که وارد دانشگاه شود منتها ورود ویرایش به دانشگاه با مشکل بزرگی روبه رو است چون کسانی که صلاحیت تدریس ویراستاری دارند دانشگاهی نیستند. مقررات وزارت علوم به صورتی است که اجازه نمیدهد افراد با صلاحیت و دارای فوق‌لیسانس ویرایش به عنوان هیات علمی دانشگاه، تدریس کنند.
