به گزارش رویداد فرهنگی، برنامه «سفر به سرزمین واژه‌ها» از رادیو فرهنگ چهارشنبه نخستین روز شهریورماه به بخش دیگری از خاطره‌گویی مجید غلامی‌جلیسه مدیر موسسه خانه کتاب و نسخه‌پژوه از سفر کتابی خود به ایتالیا اختصاص پیدا کرد.

مجید غلامی‌جلیسه، مدیر عامل خانه کتاب ادامه سفر خود را به شرح زیر توصیف کرد:

یکی از مهمترین جاذبه‌های ایتالیا، مجموعه واتیکان و کلیساهای مشهور آن است و فکر می‌کنم برای من کتابخانه مشهور و فوق‌العاده دیدنی واتیکان، از خود واتیکان جذاب‌تر است. اساسا واتیکان هم به لحاظ حضور یک بنای تاریخی قدیمی و استوار با جذابیت‌های بصری و معماری بسیار زیبا و هم به این جهت که آنجا مرکز یکی از ادیان دنیا یعنی مسیحیت به شمار می‌آید، بیشتر به یک موزه برای بازدید تبدیل شده است و درهر صورت دیدن واتیکان به نظر من یک روز کامل زمان نیاز دارد.

سیستم‌های مختلف و جالبی برای بازدید ساخته شده است و می‌توانید به صورت انفرادی با تهیه بلیط از این مجموعه دیدن کنید، همچنین توریست‌ها می‌توانند از تورهای تاییده شده به زبان‌های مختلف جز فارسی بهره گیرند. عده‌ای هم در خارج از واتیکان به شکل آزاد با دریافت مبلغی اطلاعات (مانند لیدرها) ارائه می‌دهند.

کتابفروشی‌ بزرگ صرفا برای فروش کتاب‌های مقدس

ما وارد میدان سن‌پیترو شدیم و به بازدید از واتیکان پرداختیم چرا که قرار بود بیشتری وقت خود را به بازدید از کتابخانه واتیکان اختصاص دهیم. وقتی که وارد خود سن‌پیترو و کلیسای معروفش می‌شوید، اطراف آن کلیسا پر از معماری‌های بی‌نظیر رم باستان است و مجسمه‌های کم‌نظیری که با دیدن هرکدام می‌توانید از جهت زیبایی حیرت‌زده شوید، وجود دارد.

خیلی به دنبال کتابفروشی در خود واتیکان بودم، جالب توجه است که در خود میدان سن‌پیترو یک کتابفروشی نسبتا بزرگ با فضایی در حدود 100 تا 150 متر وجود داشت که صرفا به فروش و ارائه کتاب مقدس و ترجمه‌های مختلف آن اقدام کرده بودند؛ این موضوع فوق‌العاده برای من دیدنی بود که ترجمه‌های مختلفی از کتاب مقدس و مجموعه‌ای از کتاب‌های دین مسیحیت در شکل‌ها و زبان‌های مختلف گردآوری شده و به نظرم جای چنین مکانی در کشور ما خالی است و آرزو می‌کنم که اگر روزی به حرم حضرت معصومه (س) یا به زیارت امام رضا(ع) رفتم بتوانم چنین مجموعه و کتابخانه‌ای را در آنجا پیرامون دین مبین اسلام و قرآن ببینم.

همه ساله جمعیت انبوهی از ایران و کشورهای مختلف به زیارت حرم امام رضا(ع) می‌روند و فرصت بسیار مغتنمی است که با تبلیغ و ترویج دین مبین اسلام و مذهب تشیع بتوانیم نسبت به کار فرهنگی خوب، عمیق و تاثیرگذار اقدام کنیم.

از ویژگی‌های جالب این کتابفروشی، وسایلی بود که مرتبط با دین خود طراحی کرده و می‌فروختند و فکر می‌کنم برای ما هم می‌تواند چنین فضایی ایجاد شود، البته خوشبختانه در آستان قدس رضوی طی چند سال گذشته شاهد ظهور و بروز کارهای دستی هنری درباره موضوع امام رضا(ع) و مذهب تشیع هستیم که امیدواریم افزایش پیدا کنند.

کتابخانه واتیکان یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین کتابخانه‌های دنیا

ورود به کتابخانه واتیکان کار ساده‌ای نیست و شما حتما باید کارت عضویت یا نامه معتبر برای بازدید به همراه داشته باشید، البته اخذ کارت عضویت کار سختی نیست و اگر شما دانشجوی یکی از دانشگاه‌های ایتالیا و قصد انجام کار پژوهشی داشته باشید، می‌توانید با گرفتن نامه و ارائه آن به کتابخانه واتیکان، کارت عضویت دریافت کنید، اما برای خارجی‌ها و کسانی که برای پژوهش می‌خواهند وارد شوند فرآیند دیگری وجود دارد و به نامه معتبر نیاز است. در هر صورت کتابخانه واتیکان یکی از بزرگترین و البته قدیمی‌ترین کتابخانه‌های دنیا محسوب می‌شود.

همه چیز برای یک مطالعه با احساس آرامش کامل فراهم است

سالن‌ها و مخازن متعدد کتابخانه، دارای معماری جذاب و زیبایی است، شما می‌توانید در جای جای این کتابخانه نقاشی‌های دیواری عریض و طویل و فوق‌العاده جذاب از نقاشان بزرگ ایتالیا را ببینید، در بخش‌های مختلفی از این کتابخانه قسمت‌هایی با تم و نوساتالژیک وجود دارد و با استفاده از چوب و سنگ‌های قدیمی حال و فضای قدیمی و فوق‌العاده‌ای را به بازدیدکنندگان القا می‌کند.در برخی از سالن‌ها مثل سالن محققان، سقف و دیوارها به صورت کامل نقاشی شده و موزاییک‌های سفید و مشکی کاملا جلوه زیبایی به فضای این کتابخانه داده است و این امکان را برای شما فراهم می‌کند که کاملا احساس آرامش خوبی را از مطالعه و انجام کار پژوهشی خود داشته باشید.

کتابخانه‌ای قدیمی و درعین حال مدرن برای پژوهشگران

یکی از ویژگی‌های جالب کتابخانه واتیکان، قدیمی و در عین حال مدرن بودن آن است یعنی کتابخانه قدمتی زیادی دارد و عمر بخش جدید آن حدود 700 سال است ( هرچند خود معتقدند که قدمت هزارساله دارد) اما نکته قابل توجه این است که علیرغم قدیمی بودن ساختمان کتابخانه اما امکانات فوق‌العاده جدید و مدرن برای پژوهشگران و محققان در آن قرار داده شده است.

اولا در بدو ورود باید از گیت‌هایی عبور کنید که مدرن‌ترین گیت‌های امنیتی موجود در بازار هستند، کارت‌های مخصوص برای ورود به هر بخش و طبقه تعیین شده است و حتی پژوهشگران و کارمندان براساس طبقه‌بندی خود به برخی از بخش‌ها دسترسی دارند و اینگونه نیست که همه آنها بتوانند در تمام کتابخانه قدم زنند، این امر نشان می‌دهد علیرغم قدیمی بودن فضا، سعی شده براساس نیازها از امکانات مدرن و به‌روزرسانی کتابخانه استفاده شود.

واتیکانی‌ها کیفیت و دقت مرمت را هیچوقت فدای سرعت نمی‌کنند

بخش مرمت کتابخانه یکی از بخش‌هایی بود که تمایل زیادی برای بازدید از آن داشتم. در این بخش بسیار جذاب و دیدنی، آثار مرمت شده توسط مرمت‌کار زبردست و چیره‌دست این کتابخانه دیدنی بود. بخش‌های مرمت کتابخانه ملی و کتابخانه مجلس و حتی کتابخانه آستان قدس و کتابخانه مرعشی را از نزدیک مشاهده کردم اما حقیقتا این بخش جزو بخش‌هایی بود که دیدم با بی‌نظیرترین ابزار و امکانات جدید و دقت فراوان ترمیم انجام می‌شود.

هنگام سوال درباره مدت زمان صرف شده برای ترمیم یک کتاب از مرمت‌کار این کتابخانه که یک کتاب آفت‌زده به زبان ترکی زیردست داشت، او پاسخ داد که 6 ماه زمان لازم است تا کتاب بتواند در دسترس قرار گیرد. این امر نشان می‌دهد که آنها کیفیت و دقت را فدای سرعت نمی‌کنند و با استفاده از بهترین تکنولوژی‌ها دقت نظر لازم برای کار مرمت انجام می‌دهند.

به بخش نسخ خطی شرق‌شناسی کتابخانه رفتیم و تقاضا کردم برخی از کتاب‌های قدیمی مدنظر که به دیدن آنها علاقه داشتم را برای من بیاورند. تواسنتم نسخه‌ای خطی از انجیل متی که در 28 فصل در تاریخ اول رجب سده 712 کتابت شده بود را ببینم قطعا ادبیات و سبک ترجمه آن از روی نسخه ابری می‌تواند برای پژوهشگران ما بسیار جذاب باشد. جالب توجه است که این نسخه در فلسطین به زبان فارسی توسط مسعودبن‌ابراهیم کتابت شده است.

کتابخانه واتیکان میزبان شاهنامه فردوسی قدیمی کتابت شده در یزد

کتاب دیگری که دیدم شاهنامه فردوسی بود که توسط علی‌بن‌نظام دامغانی در تاریخ 848 قمری در شهر یزد کتابت شده بود. زمانی که ناپلئون کشورگشایی و برای افزودن کشورهای دیگر به امپراطوری خود تلاش می‌کند، به ایتالیا می‌آید و در آن زمان بخشی از کتاب‌های این کتابخانه توسط ناپلئون و همراهانش به کتابخانه ملی فرانسه منتقل می‌شود. دربرخی از نسخه‌هایی که آن روز مشاهده کردم، مهر کتابخانه فرانسه هم دیده می‌شد و جالب بود که این کتاب‌ها بعدا به کتابخانه واتیکان برگردانده شدند البته برخی از کتابداران معتقد بودند که بعضی نسخه‌هایی از این کتابخانه در کتابخانه ملی فرانسه موجود است.

یکی دیگر از بخش‌های جذاب، بخش دیجیتال‌سازی نسخ خطی و کتاب‌های قدیمی این کتابخانه بود که با استفاده از مدرن‌ترین تکنولوژی‌ها در این کتابخانه نسخ خطی و کتاب‌های قدیمی را اسکن کردند، جالب توجه اینجا است که برای این کار هیچ عجله‌ای نداشتند و کیفیت حرف اول را در امر دیجیتال‌سازی به جهت استفاده‌های فراوان و متعدد و پرکاربرد نسخ خطی کتابخانه واتیکان می‌زند.