نشست «باغی از گل ابريشم؛ شناختی از شعر صفورا نيری» این کتاب بعنوان نمونه شایسته‌ای از سفر عمیق یک شاعر با تمام توانایی‌های خود به دنیای نوجوان معرفی شد.
به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، نشست «باغی از گل ابريشم؛ شناختی از شعر صفورا نيری» از سلسله نشست‌های ادبيات و نقد ادبی دوشنبه 9 مردادماه با حضور زهره حيدری، اسدالله شعبانی، كاميار عابدی، ثريا قزل اياغ و ناهيد معتمدی در سرای اهل قلم برگزار شد.
در ابتدای برنامه ثریا قزل ایاغ، استاد کتابداری و ادبیات کودکان بیان کرد: 10 سال است که از ادبیات کودکان بخصوص شعر نوجوانان مطلع نیستم بنابراین قصد ندارم راه طی شده جریان شعر نوجوانان در این 10 سال و حرکت آن در این مسیر را قضاوت کنم.
شعر نوجوانان در یک برزخ به سر می‌برد
قزل ایاغ با اشاره به 45 سال حضور خود در حوزه ادبیات کودکان درباره تجربیاتش در شعر نوجوانان عنوان کرد: در طول تمام سال‌های تدریس با موضوع شعر نوجوانان مسئله داشتم، احساس من این بوده که شعر نوجوانان در یک برزخ به سر می‌برد و هویت مشخصی ندارد. در این سال‌های ارزیابی من وجه دیگری از شعر نوجوان، نگاه عبوس و تلخ بزرگسالان به محیط و تحمیل کردن آن نگاه به نوجوانان بود.
وی عنوان کرد: اگر کسی نوجوان را جدی گیرد، برای درک نوجوان سعی می‌کند و برای مراجعه به کتاب‌های روانشناسی نیازی ندارد هرکسی می‌تواند به دوره نوجوانی خود برگردد و ببیند که این دوران چه دوران بحرانی است و چقدر نوجوان برای وفق دادن خود با شرایط پیش آمده باید تلاش کند.
وی با بیان اینکه نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن یکی از اساسی‌ترین نیازمندی‌های ازلی و ابدی انسانی است، گفت: لذا این امر باید دست‌مایه شعر نوجوان باشد چون این نیاز در نوجوانی خیلی قوت می‌گیرد. معمولا می‌دانیم که در شعر نوجوان این مسائل عاطفی چقدر غایب هستند.
این استاد ادبیات کودکان اظهار داشت: ما نمی‌توانیم برای چیزهایی که در نوجوان امروز تجربه نکرده‌ایم شعر بسازیم ولی می‌توانیم از تجربه‌های خود با او سخن بگوییم. اگر صادقانه به نوجوانی خود برگردیم و سیری بر تب‌وتاب‌های خود را در لباس شعر با نوجوان سهیم شویم به نظرم دستاورد درخشانی خواهد شد چون هم من با تجربه را سیراب می‌کند و هم نوجوان را با یکسری از تجربه‌هایی که نداشته است، آشنا می‌سازد.
انتخاب قالب خواب و رویا در کتاب نیری هوشمندانه است
قزل ایاغ کتاب نیری را نمونه شایسته‌ای از سفر عمیق یک شاعر با تمام توانایی‌ها به دنیای نوجوان دانست و ادامه داد: سادگی، صمیمیت و صداقتی که در انتخاب‌های کتاب وجود دارد تحسین برانگیز است چرا که اگر این کتاب‌ها دقیق باشند می‌توانند بازتاب شاعرانه و زیبایی را داشته باشند.
وی با بیان اینکه انتخاب قالب خواب و رویا در کتاب نیری در وی ذوق به وجود آورده است، گفت: خواب و رویا نشانه نوجوانی است بنابراین انتخاب این ساختار برای بیان آن دستاوردهایی که از دوران نوجوانی بوده به نظرم انتخابی بسیار هوشمندانه و ظریف و دقیق است و درک درستی از روحیات نوجوان در این انتخاب وجود داشته که خواب و رویا را برای زمینه انتخاب کند.
این استاد ادبیات کودکان عنوان کرد: بخش‌های ديگر از شعرها نوعی خودشناسی است و در نهايت دسته‌ای ديگر حسرت‌های دوران گذشته را در بر می‌گيرد، اما عشق كه مهمترين پديده زندگی درتمام شعرها طنين دارد و در شعر هشتم، تبلور عشق نوجوان است و بدون آن‌كه واژه عشق به كار رفته باشد به شكل اروتيک در آن ديده می‌شود.
شعرهای نیری تلاشی برای رسیدن به آزادی است
ناهيد معتمدی نيز ديگر سخنران مراسم، به تبيين و شرح ويژگی‌های بلاغی و صنايع ادبی شعرهای اين كتاب پرداخت و گفت: نيری در شعر‌هايش بسيار از صنعت ادبی تضاد بهره گرفته و همچنين بهره‌گيری از اغراق، تشبيه‌‌های پويا از ديگر صنايع ادبی است. شاعر در اين مجموعه رويا، شاعرانگی، واقعيت، شرايط زيستی، تخيل در مكان و زبان را در هم می‌آميزد.
وی با بیان اینکه اغلب شعر نوجوان از نگاه بزرگسالان ساخته می‌شود اما در اشعار نيری چنین موردی به چشم نمی‌خورد، ادامه داد: شعرهای اين مجموعه نه تنها دنيای عينی را باز می‌تاباند، بلكه تلاشی برای رسيدن به آزادی است.
در ادامه جلسه اسدالله شعبانی شعرهای نیری را نوعی عشق‌ورزی با طبیعت، طبيعتی كه می‌خواهد انسان مدرن را به صلح برساند، دانست و گفت: درواقع نيری در اشعار خود با موسيقی كلام سروكار دارد و آن را به كار می‌گيرد. موسيقی و تخيل را با هم تلفيق می‌کند و با طبيعت پويای اكنون ما مغازله دارد و درواقع می‌خواهد انسان را به انسانيت خود برساند.
كتاب «باغی از گل ابريشم» بيان هنرمندانه روياهای يک انسان است
زهره حيدری ديگر سخنران مراسم نيز بیان کرد: آثار قبلی نیری، انتظاری برای ما ايجاد كرده؛ اما آن انتظار در مجموعه «خواب‌هايم را برايت تعريف می‌كنم» برآورده نشده است. شايد حذف چهار پنج شعر می‌توانست مجموعه بهتری را برای نوجوان‌ها رقم زند.
وی ادامه داد: اين بيست شعر از نظر روايت، سه مرحله دارد که به ترتیب خواب، بيدار شدن و بيداری است. خواب‌ها مختصات عمومی مشترک همه هستند و احساس كردم كه يكی به صورت شفاهی خواب را برای من تعريف می‌كند، خواب پروازكردن، پله، گير افتادن در جای تنگ، مدرسه، امتحان درواقع تجربه عمومی همه ماو مشترک است.
حیدری اظهار داشت: شاعر در مرحله بيداری سعي كرده است حس خود از خواب را حفظ و حس بد كابوس‌ها را از خود دور كند. شعر در اين مرحله اتفاق افتاده است و گاهی هم انديشه‌ورزی می‌كند.
وی عنوان کرد: معتقدم اگر اين شعر را تنها در قالب شعر و مختصات شعر نوجوان بررسی كنيم در حق آن ظلم كرده‌ايم. اين كتاب بيان هنرمندانه روياهای يک انسان است همانطور كه نقاش می‌تواند يک خواب را تصوير كند شاعر از كلمات برای بيان روياهای خود استفاده كرده است و اين را نمیتوان تنها يک شعر دانست؛ درواقع بخشی از زندگی را من در اين كتاب می‌بينم.
گفتنی است، صفورا نيری متولد سال 1323 علاوه بر شعر بزرگسال در حوزه شعر و ادبيات كودک و نوجوان هم فعاليت دارد و تاكنون دو كتاب او (سرخ و صورتی، من آبی من سبز) برای اين گروه به ترتيب در سال‌های 1369 و 1394 برنده ديپلم افتخار دفتر بين‌المللی كتاب برای نسل جوان IBBY و سومين دوره جايزه عباس يمينی شريف شده است. از نيری 6 دفتر در زمينه شعر بزرگسال و 9 كتاب در حوزه ادبيات كودك و نوجوان منتشر شده است.
