به گزارش رویداد فرهنگی، برنامه اقتصاد حوالی فرهنگی رادیو این بار با حضور کارشناسان زهره حسین‌زادگان ( ناشر) و سید رفیع احمد جواهری ( ناشر) به بررسی سهم صنعت نشر کتاب در تولید و اشتغال پرداخت.

در ابتدای برنامه، گفت وگوی کوتاه و مختصری با فعالان صنعت نشر انجام شد.

صنعت نشر اشتغال‌زا و همراه با ریسک زیاد است

یکی از این فعالان صنعت نشر در این برنامه اظهار داشت: این صنعت، طیف وسیعی از شاغلان را مثل نویسنده، مترجم، ویراستار، نمونه خوان، صفحه‌بند، تایپیست وافرادی که در بخش توزیع و چاپخانه فعالیت دارند، را دربر می‌گیرد و برای رسیدن کتاب به دست مخاطبان هر کدام از این افراد به نوعی مسئول هستند.

وی حوزه نشر را صنعتی اشتغال‌زا اعلام کرد و ادامه داد: ریسک این حوزه بسیار بالا است و نمی‌توان قطعا نتیجه سرمایه‌گذاری‌ها را فهمید.

فرد دیگری با بیان اینکه علیرغم تحصیل در رشته نقاشی و آموزش آن، تنها از روی علاقه، به نوشتن روی آورده است، اظهار داشت: فکر نمی‌کنم که نویسندگی بعنوان یک شغل محسوب شود البته مگر اینکه فردی در کنار شغلش نویسندگی را هم انتخاب کند.

جلد فاخر باعث فروش کتاب‌ها می‌شود

همچنین یکی دیگر از فعالان صنعت نشر با اشاره به طراحی جلد (یعنی جلد فاخر) بعنوان مسبب فروش کتاب، گفت: اگر ناشران کتاب‌های خود را به جای تقسیم بین دو نفرطراح برای کاهش هزینه‌ها، به چند جوان با پتانسیل بالا بسپارند، مسلما وضعیت خیلی بهتر می‌شود.

یکی از بانوان فعال در حوزه صنعت نشر نیز در این برنامه نظر خود را چنین بیان کرد: جوانان برای ترجمه آثار در حوزه‌های مختلف انگیزه کافی ندارند چرا که ناشران برای عرضه کارهای بیشتر در بازار فرصت کمتری را در اختیار مترجمان قرار می‌دهند و از این رو تعداد ترجمه‌های با سطح کیفیت پایین افزایش می‌یابد.

یکی از چاپخانه‌داران کشور عنوان کرد: اگر کارخانجات و صنایع ما با سیاست‌های آینده کشور فعال شود مطمئنا اشتغال‌زایی در تمام سطوح خصوصا در قسمت‌های مختلف صنعت چاپ و نشر رونق خواهد گرفت.

در بخش عمومی برخی ناشران حق کپی رایت داخلی را رعایت نمی‌کنند

در ادامه برنامه سید رفیع احمد جواهری، درباره ارزیابی ظرفیت‌های اشتغال‌زایی صنعت نشر بیان کرد: ظرفیت‌ها و پتانسیل صنعت نشر خیلی زیاد است و حداقل می‌تواند قابل توجه باشد اما متاسفانه به دلایل مختلف موجود در کشور ما از این ظرفیت‌ها به شکل صحیحی استفاده نمی‌کنیم ، مخصوصا در دوران رکودی که اکنون به سر می‌بریم.

وی ادامه داد: کشورهای مختلف در بخش تخصصی کپی رایت خیلی فعل کار می‌کنند اما ما چون به این کنوانسیون نپیوستیم نمی‌توانیم از این ظرفیت بهره گیریم و با محدودیت‌هایی مواجه هستیم.

این ناشر با بیان اینکه راه‌های بسیاری برای گسترش فعالیت‌ها وجود دارد، عنوان کرد: در حوزه کودک و نوجوان برخی از ناشران حق کپی رایت را تهیه می‌کنند اما در بخش عمومی حتی برخی از ناشران حق کپی رایت داخلی را هم رعایت نمی‌کنند بعنوان مثال در نمایشگاه کتاب امسال تعدادی از ناشران، کتاب ناشران دیگر را بصورت کاملا مشابه به چاپ رساندند.

نگاه‌ها به سمت بازارهای جهانی

جواهری در پاسخ به این سوال که در این 25 سال سابقه کاری تاکنون برای چند نفر اشتغال‌زایی کرده است، گفت: رشته‌های مرتبط با صنعت نشر بسیار زیاد هستد و اگر در این صنعت گردش باشد به طبع صنعت چاپ، صحافی و غیره هم گردش وجود دارد، درواقع تهیه یک کتاب مانند ساخت یک ساختمان است چرا که برای هر مرحله تهیه آن باید از یک تیم جداگانه بهره برد.

به گفته وی، در انتشاراتش حدود 30 نفر فعالیت داشتند که در حال حاضر به دلیل رکود کار این تعداد به 15 نفر رسیده است، همچنین از زمان آغاز کار که تیراژ کتاب‌ها پنج هزار نسخه بود، اکنون به یک هزار نسخه رسیده است.

احمد جواهری با اشاره به کشورهایی ایران که به آنها صادرات کتاب دارند، بیان کرد: رایت کتاب را به هندوستان داشتیم که البته این کار با مبادله کتاب انجام گرفت و پولی را دریافت نکردیم، همچنین یکی از انتشاراتی‌های آلمان قصد خرید کتاب ما را داشت که متاسفانه این کار صورت نگرفت، درواقع خیلی سخت است که بتوانیم خودمان را بعنوان یک ناشر با نگاه حرفه‌ای ثابت کنیم.

به گفته وی، حدود 5 سال است که به شکل جدی به بازارهای جهانی فکر می‌کنند و بیشتر فروش حق دارند.

ظرفیت‌های صنعت نشر توانایی جذب اقشار مختلف را دارد

زهره حسین زادگان نیز درباره سهم صنعت نشر در تولید و اشتغال گفت: صنعت نشر سه بخش عمده تولید (شامل تولید محتوایی و تولید فنی)، توزیع و فروش دارد، که در هرکدام از این موارد می‌تواند اشتغال فراهم شود اما نکته مهم این است که چقدر صنعت نشر رونق دارد که بتواند افراد را جذب کند؟

وی ادامه داد: صنعت نشر با ظرفیت‌های بسیار خود می‌تواند اقشار مختلفی اعم از صنعتی، هنرمند، نویسنده و دانشمند را به خود جذب کند اما متاسفانه وقتی صنعت نشر ما رونق ندارد ظرفیت‌های آن کارآیی لازم را نمی‌توانند داشته باشند.

هرچند که افراد زیادی در صنعت نشر هم اکنون مشغول هستند اما چون فروش کتاب از رونق خوبی برخوردار نیست آنها نمی‌توانند به این کار بعنوان یک شغل اصلی نگاه کنند و بطور مدام تمرکزشان روی این فعالیت باشد، حسین زادگان در این خصوص بیان کرد: به همین دلیل است که افراد بعنوان شغل دوم یا پاره وقت این کار را انجام می‌دهند و از آنجا که نمی‌توانند تخصصشان را روی این کار گذراند کیفیت پایین می‌آید، درواقع یک چرخه معیوب شکل می‌گیرد.

این ناشر چرخه معیوب را اینگونه توصیف کرد: پایین بودن مخاطب، رونق نداشتن صنعت نشر، جذب نشدن افراد متخصص کاهش و افت کیفیت و در نتیجه کاهش مخاطبان دراین چرخه اثرگذار است.

وی بیان کرد: ما یک گروه انتشاراتی هستیم که داشتن یک بخش توزیع حامی باعث شده که ما کاهش تعداد نیرو نداشته باشیم و مجموع 100 نفر در بخش‌های توزیع، نشر و فروشگاهمان مشغول هستند اما طبیعتا تیراژ کتاب‌هایمان بخصوص در بخش تالیف کاهش داشته است.

برای دکتر یا مهندس شدن ابتدا باید مطالعه کرد و یاد گرفت

احمد جواهری با اشاره به تجربه حضور خود در بازارهای خارجی و رصد تجربه کشورهای موفق در صنعت نشر برای تولید و اشتغال‌زایی عنوان کرد: تا زمانی که تقاضا وجود نداشته باشد عرضه ایجاد نمی‌شود، در خارج کشور افراد از کودکی برای خوب مطالعه کردن تربیت می‌شوند اما درایران نه تنها خانواده‌ها برای فرزندانشان هزینه‌های زیادی را صرف کلاس‌ها و معلمان خصوصی می‌کنند بلکه حتی  کتاب نمی‌خوانند که کودکان هم به این کار ترغیب شوند.

وی درباره چشم انداز خود از صنعت نشرو اشتغال‌زایی ادامه داد: هرچند امروزه به کتاب‌خوانی توجه بیشتری می‌شود اما باز هم ما نهایتا به جای خوبی نخواهیم رسید، متاسفانه یک مسئله‌ای که خانواده‌ها به آن توجه نمی‌کنند این است که نمی‌توان مقابل تلویزیون ایستاد و به جای اینکار مطالعه را به کودک توصیه کرد.

جواهری افزود: برخی خانواده‌ها هنگام خواب برای کودکانشان کتاب می‌خوانند که این درست نیست چرا که باید روز مطالعه کرد و شب داستان تعریف کرد. پارامترهای مختلفی وجود دارد تا فرزند به آن ایده آل مدنظر خانواده در آینده خود برسد بعنوان مثال باید مطالب گوناگون و فراوانی را بخواند و فراگیرد تا بتواند یک دکتر یا مهندس خوب مطابق نظر خانواد شود.

وی با اشاره به پارامترهای مختلفی که سایر کشورها را در حوزه نشر و مطالعه موفق می‌کند، اظهار داشت: وقتی در آلمان رکود رخ می‌دهد آموزش و پرورش با یک فعالیت جدی، کتابخوانی را تکلیف دانش‌آموزان می کند، همچنین تعداد کتابفروشی‌های انان بسیار بالا است.

صرفا چاپ یک کتاب، صرفه اقتصادی و سودمندی فرهنگی نخواهد داشت

حسین زادگان همچنین با اشاره به راهکاری برای افزایش سهم صنعت نشر در اشتغال‌زایی عنوان کرد: یکی از نکات مهم اقتصادی بودن کار نشر است یعنی باید بتوانید از یک کار فرهنگی، سود اقتصادی داشته باشید و در این راه نگاه کردن به مخاطب و نیازسنجی از آنها لازم است.

وی ادامه داد: ازانجایی که با شکل‌های مختلف کتاب اعم از گویا، الکترونیکی و کاغذی روبه رو هستیم، هرچقدر ناشر بتواند فضایی را ایجاد کند که مخاطب، قدرت انتخاب بیشتری داشته باشد نسبت به سایرین برتری پیدا می‌کند.

به گفته حسین زادگان، صرفا چاپ و انتشار یک کتاب، صرفه اقتصادی و سودمندی فرهنگی نخواهد داشت و درواقع تا چیزی به دست مخاطبان نرسد هیچوقت تاثیرگذاری فرهنگی ندارد.

این ناشر درباره تجربیات خود، چگونگی تعامل با افراد جوان در این حوزه و نحوه جذب و حفظ نیرو بیان کرد: سیاست کاری ما اینگونه است که هرگز به کارهای قبلی فرد (که آیا آن فعالیت باعث شهرت فرد شده یا خیر) نگاه نکرده و اثر را به تنهایی بررسی می‌کنیم، درواقع تمام تلاشمان استفاده از کارشناسانی است که در بررسی، معیارهای کیفیت اثر را در نظر بگیرند و این بزرگترین افتخاری است که می‌توانیم داشته باشیم.

شبکه‌های مجازی فرصتی مناسب برای تبلیغات است

حسین زادگان حفظ کردن نیروها را به دلیل انگیزه‌های ضعیف مالی و مادی از جذب کردن آنها سخت‌تر بیان کرد و گفت: برای عدم کاهش تولید تلاش می‌کنیم در بررسی‌ها دقت بیشتری داشته باشیم و کارهایی را بپذیریم که می‌دانیم ارزش انتشار را دارند و حتی اگر برای گروه اندکی هم مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

وی با بیان اینکه اگر تولید محتوا به درستی انجام گیرد، تبلیغات بسیار موثر خواهند بود، ادامه داد: بهترین نوع تبلیغات آن است که مردم آن را دوست داشته باشند و به یکدیگر معرفی کنند که البته این فرصت را شبکه‌های مجازی به خوبی فراهم می‌کند.