فرید مرادی، کارشناس چاپ و نشر دربرنامه چهارشنبه بیست و دوم آذرماه سفر به سرزمین واژهها از رادیو فرهنگ ردپای فرهنگ ایرانی در کشور پاکستان را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش رویداد فرهنگی، پاکستان در شرق ایران قرار دارد، پایتخت این کشور اسلامآباد است. از نظر اداری به نواحی فدرال و چهار استان تقسیم میشود. آب و هوایی قارهای و متنوع دارد، نواحی جنوبی گرم و مرطوب است. فصل بارندگی غالبا به مرداد و شهریورماه منحصر میشود.
اقتصاد پاکستان متکی به کشاورزی است و نیمی از نیروی کار به کشاورزی مشغول اند. صنعت هم با کشاورزی رابطه تنگاتنگی دارد. تولید فولاد، سیمان و پژوهش هستهای اهمیت زیادی در این کشور دارد. صنایع خودروسازی، نساجی و کفشسازی هم جایگاه خوبی دارد. مدت ریاست جمهوری دراین کشور پنج سال است.
پاکستان کشور کودتاخیز است ونظامیان در این کشور دارای قدرت زیادی هستند. ارتشی که پاکستان دارد دارای نیم میلیون نفر نیرو است و جمعیت پاکستان حدود 170 میلیون نفر است. پنج درصد پاکستان را پنجابیها تشکیل میدهند و 95 درصد جمعیت پاکستان مسلمان و زبان رسمی اردو است.
در دورانهای مختلف این منطقه تحت تاثیر ایران قرار داشت و به همین علت آیین میترا و مانی پیرو داشت. با گسترش اسلام و حضور مبلغان ارتباط فرهنگی با ایران گسترش زیادی پیدا کرد. با کشورگشایی شاهان ایرانی زبان فارسی، زبان رسمی شد. زبان اردو که امروز زبان رسمی هند و پاکستان، زاده همین دوران است.
در سال 1857 دربار دهلی برچیده شد، آخرین شاعر پارسیگوی در این منطقه میرزااسدالله غالب بود که بعدها به سرودن شعر به زبان اردو پرداخت. محمد اقبال لاهوری پرچم زبان فارسی را در پاکستان حفظ کرد.
پاکستان در سال 1947 از هند جدا و مستقل شد. از زمان تاسیس پاکستان روابط فرهنگی این کشور با ایران افزایش یافت. جالب اینکه علاقهمندان به زبان فارسی در کشور پاکستان از جمعیت ایران بیشتر اند. دانشگاه پاکستان کرسی زبان فارسی دارد و در مدارس و مکتبها زبان فارسی مورد توجه است.
در پاکستان انجمنهای فارسی بسیاری در گذشته فعال بودند. انجمن فارسی دانشگاه کراچی، جلسات ادبی متعددی را برگزار میکرد. سازمان فارسی، مجلس فارسی، انجمن تاریخ کراچی و ... در پاکستان تعدادی مجله فارسی هم منتشر میشد.
موسسات انتشار کتب فارسی هم در پاکستان کم نبود. ناشران کتابهای اردو به راحتی میتوانند کتاب فارسی هم چاپ کنند و همین باعث شده تعدادی کتاب فارسی توسط ناشران اردو انجام شود. علاوه براین تعدادی ناشر کتاب فارسی هم در پاکستان وجود داشت.
«اقبال آکادمی» موسسه علمی فرهنگی با هدف انتشار آثار اقبال لاهوری بود. این موسسه در 1951 در کراچی به صورت نیمهرسمی و از سال 1962 میلادی به طور رسمی تاسیس شد. آکادمی پس از تغییر پایتخت به لاهور منتقل شد. هدف این آکادمی علاوه بر انتشار افکار اقبال لاهوری جذب پژوهشگران و برگزاری نمایشگاه در داخل و خارج کشور است.
مرکز تحقیقات فارسی ایران پاکستان از سال 1350 شمسی در پاکستان راهاندازی شد، این مرکز تا امروز مشغول به فعالیت است و به مباحث فارسی میپردازد نزدیک 250 عنوان کتاب به زبان فارسی منتشر کرده است.