در نشست نقد و بررسی کتاب «كتیبه‌های صحن عتیق» بیان شد که این کتاب بسیار منسجم و نفیس با هدف انتشار تصاویر و مشخصات برخی از آثار محفوظ در مجموعه آستان قدس چاپ شده است.
به گزارش رویداد فرهنگی، نشست نقد و بررسی ششمین كتاب از مجموعه شاهكارهای هنری در آستان قدس رضوی با عنوان «كتیبه‌های صحن عتیق» با همكاری فصلنامه نقد كتاب هنر، چهارشنبه سوم آبانماه در سرای اهل قلم خانه كتاب برگزار شد.
در ابتدای این نشست مهدی صحراگرد، نویسنده كتاب بیان کرد: این کتاب ششمین جلد از کتاب‌هایی با عنوان کلی شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی است که هدفش انتشار تصاویر و مشخصات برخی از آثار محفوظ در مجموعه آستان قدس است.
الگوی خوبی برای معرفی کتیبه‌های یک مجموعه یا یک بنای خاص نیست
صحراگرد ادامه داد: دسترسی به مجموع آثاری که در آستان قدس قرار دارد برای پژوهشگران هم به خاطر رویکرد زیارت‌محور آستان قدس و هم به خاطر رویکرد میراث فرهنگی قدری مشکل است. دو جلد دیگر این مجموعه مراحل نهایی خود را می‌گذراند. بخش کتیبه‌های این مجموعه که در سه جلد پیش‌بینی شده بود، متن، نگارش و تحقیق آن با من بوده است که جلد اول مربوط به کتیبه‌های مسجد گوهرشاد (منتشر شده در سال 1392)، جلد دوم کتیبه‌های صحن عتیق و همین کتاب حاضر است.
وی با اشاره به نبود الگوی خوبی برای معرفی کتیبه‌های یک مجموعه یا یک بنای خاص عنوان کرد: درباره کتیبه‌نگاری منابع متعددی داریم اما همیشه رویکرد تاریخ معماری بوده و بیشتر کتیبه‌ها از نظر اطلاعاتی که در اختیار مورخ معماری قرار می‌دهد واکاوی شده‌اند، اینکه خود کتیبه‌ها به عنوان یک اثر هنری چطور باید مطالعه و معرفی شود و به چه نکاتی درباره این کتیبه‌ها باید پرداخت، الگوی مشخصی وجود نداشت لذا از همان ابتدا با این چالش نبود الگو مواجه بودم.
این نویسنده بیان کرد: سعی کردم در این راستا الگویی را طراحی کنم و براساس آن پیش روم. در جلد اول یک طبقه‌بندی ابتدایی روی کتیبه‌ها انجام شد که محوریت آن کتیبه‌های مسجد گوهرشاد بود. در جلد دوم طبقه‌بندی و گونه‌شناسی کتیبه‌ها را سعی کردم قدری گسترش دهم.
وی با بیان اینکه گونه‌شناسی کتیبه‌ها قبلا هم خیلی مختصر مورد توجه بوده است، گفت: هدف کارفرما یعنی موسسه آفرینش‌های آستان قدس تهیه کتاب‌هایی با تصاویر خوش کیفیت بود که مورد استفاده دیگر محققان هم قرار گیرد لذا ما حتی‌الامکان بیشترین تصویری که ممکن بود در کتاب قابل توجیه باشد را آوردیم.
انسجام کار نویسنده کتاب بسیار مهم است
مهدی مكی‌نژاد نیز در ادامه بیان کرد: شاید منحصر‌به فردترین بناهای ایران مجموعه‌های مذهبی و بقاع متبرکه به خصوص حرم امام رضا(ع) باشد. این کتاب تصاویر و توضیحات خوبی را دارد، داخل 30 الی 40 صفحه اول آنقدر ارجاعات است که تشخیص کار ارجاع و متن خواننده را درگیر می‌کند.
به گفته وی، کتاب «كتیبه های صحن عتیق» بسیار منسجم و نفیس به چاپ رسیده است.
بعد از آنکه مهدی گلچین عارفی، مورخ معماری به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت که این کتاب ما و فردی از نسل ما را در سلسله کسانی قرار می‌دهد که همتی کردند و تعهد خود را به آنجا نشان داده‌اند؛ ولی‌الله كاووسی، دکترای تاریخ هنر اظهار داشت: انچه که از نظر من در کار صحراگرد مهم است بیش از هرچیز انسجام است.
وی ادامه داد: ما با این کتاب با یک پژوهش منسجم درباره مجموعه امام رضا (ع) مواجه هستیم. صحراگرد پاره‌های اطلاعات موجود و دانش و تخصص حرفه‌ای خود را به خوبی به کار گرفته تا اجزای این کتاب را کنار یکدیگر بچیند، درواقع مهمترین کار نویسنده این است که دست مخاطب ناآگاه و نامتخصص یا حتی متخصص را می‌گیرد و با اجزای مجموعه امام رضا (ع) آشنا می‌کند.
ولی‌الله كاووسی بیان کرد: عکس غالب کتاب‌هایی که این روزها ساخته و تولید می‌شوند، صحراگرد از پاره‌های اطلاعات یک کتاب آگاهانه‌ای ساخته است در قسمت اول ما را با تاریخچه این قسمت از بنای امام رضا(ع) آشنا می‌کند یعنی از اطلاعات منابع موجود بهره می‌برد که ما را با چگونه ساخته شدن صحن عتیق آشنا کند.
