همه مجموعه ها - فرهنگ و هنر
صفی‌نژاد الگویی برای نسل جوان است
تاریخ انتشار : 96/11/11 ساعت 15:18

به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، چهاردهمين دوره عصر كتاب روز سه شنبه، ۱۰ بهمن ماه در خانه کتاب و با تقدیر از جواد صفی نژاد برگزار شد.

مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل خانه کتاب در سخنانی گفت: زمانی که  کارنامه  صفی نژاد را بررسی می‌کنیم کارهای بزرگ و سترگی به ذهن میرسد و چقدر خوب است که در ایران چنین استادانی به دنیا آمده و چنین کارهای ارزشمندی برجای گذاشته اند.  بخش قابل توجهی از اطلاعات ما توسط وی مطرح شده و در دسترس پژوهشگران، اساتید و دانشجویان و علاقمندان قرار گرفته است.  کارهایی که هر کدام از آنها ماسساتی عریض و طویل با صرف هزینه ها و وقت فراوان می خواست تا چیزی شبیه به آنچه صفی‌نژاد انجام داده بیرون بیاید. 

جلیسه کارهای صفی نژاد را کم نظیر و بی نظیر توصیف کرد که نشان از علاقه به فرهنگ و مرز و بوم ایران است و تاکید نمود که نگاه به این کارها به شکل پروژه های دانشگاهی، پژوهشی و تحلیلی نبوده بلکه به شکل قلبی و از روی علاقه شخصی انجام گرفته است.

طبق توضیحات جلسه، او در صحبت با پروفسور مارلف در مورد کتاب های چاپ سنگی اولین بار با صفی نژاد آشنا شده است.

او با بیان اینکه کارهای صفی‌نژاد ارتباط مستقیم به حوزه دانشگاهی او ندارد، به اولین شاهنامه چاپ سنگی خریداری شده توسط وی و به حسن سلیقه و دایره مطالعاتی او اشاره کرد و کارهایش را ارزشمند و مفید دانست. جلیسه گفت: خصیصه کارهای صفی نژاد در این است که کارهایی را به انجام رسانده که دیگران جرعت انجام آن را نداشتند و اگر انجام نمی داد توسط کس دیگری انجام نمی گرفت؛ مانند کار بر روی ایلات و عشایر ایران و بر روی چاه ها و کاریز ها و قنات ها که کارهایی اختصاصی است.  خصیصه دیگر او علاقه استاد به نوشتن حتی در سن ۸۸ سالگی است. چنانچه در ملاقات با هم ما را به چاپ و انتشار شاهنامه ای قدیمی تشویق می کرد و در عرض دو ماه مقدمه ای مفصل بر آن نوشته و حاضر کرده است.

او صفی‌نژاد را الگویی برای نسل حاضر و جوانان تازه کار دانست که تاثیری مثبت در جامعه خود داشته و بیش از نیم قرن تلاش او از سال ۴۵ با انتشار اولین کتاب نشان از تلاش خستگی ناپذیر و عشق و علاقه‌ای وصف ناپذیرش به سرزمین خود است.

جلسه در پایان اظهار امیدواری کرد که  شاهد پژوهش‌ها و تحقیقات بیشتری از صفی نژاد در سال های آتی باشیم.

غلامرضا سحاب، مدیر بنیاد فرهنگی سحاب در سخنانی با تشکر از خانه کتاب به دلیل تشکیل این گونه جلسات، توجه به اساتید و شخصیت های علمی کشور را کاری بزرگ نامید تا جوانان آنان را بشناسند و بدانند که بزرگان چه راهی را طی کردند تا به این مرحله برسند. 

او صفی نژاد را افتخار ایران نامید و از پدر خود، دکتر گنجی و او به ‌عنوان بزرگانی که در رشته نقشه کشی جغرافیا، علوم اجتماعی و غیره تلاش کردند و کارهای ارزشمندی از خود بر جای  گذاشته‌اند یاد کرد و گفت: آنان امکانات امروز را نداشتند ولی چنین راهی را توانستند طی کنند. جوانان باید ادامه دهنده راه آنان باشند. غیر از مسئله آموزش مسئله آشنایی جوانان هم مطرح است. در گذشته جوانان علاقمند به علم در خدمت اساتید آموزش می دیدند چنانچه خودم از اساتیدی مانند گنجی، صفی نژاد و پدرم آموختم. الان نیز اساتید باید افراد مستعد و علاقمند را انتخاب کنند و کارهای خود را به آنان نشان دهند و آنان را به شکل خصوصی آموزش دهند. ما باید به سنت خود پایبند باشیم. باید کاری کنیم تا کسانی که علاقمند واقعی هستند در کنار اساتید وقت بگذارند نه کسانی که به دنبال نمره گرفتن و وقت گذراندن هستند.

او ادامه داد: ما در کنار اساتید اخلاق آنان و همچنین انسانیت و محبت را یاد گرفتیم. نیاز داریم به کسانی که بیایند تا ما تجربه‌های خود را با آنان منتقل کنیم؛ هر چند این کار زمان می برد ولی نتیجه می دهد.

سحاب در ادامه به جنبه های مختلف شخصیت صفی‌نژاد اشاره کرد و گفت: یکی از جنبه‌های شخصیت کار پژوهشی ایشان است. او پژوهشگری است که کار میدانی کرده و فقط از روی کتاب مطالعه نکرده است. سال‌های سال با عشایر ارتباط داشته و در این زمینه و همچنین در مورد مطالعه در زمینه کاریز ها و قنات ها شخصیتی منحصر به فرد و بی نظیر است. کتاب‌های او مانند «كاريز در ايران» نیز کتاب‌های ارزشمند و بی نظیر است زیرا برای آنان وقت گذاشته است و امید است که به زبان‌های دیگر هم ترجمه شود.

او در در ادامه به چاپ کتابی در موضوع نقشه کشی در دوره قاجار با همکاری صفی نژاد اشاره کرد و گفت که مسئله نصف النهار برای اولین بار طبق تحقیقات او در ایران مطرح شده است نه توسط انگلیسی‌ها و این تحقیقات و کتابها باید مورد توجه دیگران قرار بگیرد.

وی مورد روش تحقیق صفی نژاد گفت: او خلوتی برای خود در کتابخانه شخصی ایجاد کرده است و روزهای تعطیل هم کار خود را انجام میدهد. منابع را خودش تهیه می کند چنانچه در این سن هر روز به نمایشگاه کتاب می رفت. با توجه به حجم زیاد کتاب در کتابخانه های عمومی جا برای تحقیق و بررسی کوچک و تنگ است.

سحاب در ادامه به آشنایی خود و صفی نژاد با نوه نجم الدوله (منجم و نقشه نگار دوران قاجار) در نمایشگاهی در برج میلاد اشاره کرد و گفت که با پیگیری‌های صفی نژاد کتاب جدیدی از طریق منابع به دست آمده توسط این فرد نگاشته شده و آماده چاپ است و آرزو داریم آن را به چاپ برسانیم.

محمد میرزایی دیگر سخنران این مراسم با اشاره بر سابقه آشنایی خود و صفی نژاد در سال ۱۳۴۵ گفت که زمانی که دانشجوی مقطع لیسانس بوده در موسسه  تحقیقات انسانی در بخش جمعیت شناسی شروع به کار کرده است. این مسئله زمینه ای شده تا با صفی نژاد آشنا شود. او از همان برخورد اول تواضع، سادگی و صمیمیت و خوشرویی صفی نژاد را درک کرده است.

میرزایی صفی نژاد را چند حیطه سرآمد دانست. یکی آبیاری سنتی است که در کتاب کاریز و اسناد بنه ها هم کار شده و نشان می دهد که او در زمینه آبیاری سنتی تئوری دارد و با تحقیق و پژوهش به آن رسیده است. 

او گفت: صفی نژاد هم روح علمی دارد و هم معلم و هم استاد و محققی بالذات است. چنانچه من تا به حال حرف غیرعلمی از ایشان نشنیده ام و حتی در لطیفه ها هم نکته علمی می گنجاند و همیشه یک توصیه کار پژوهشی دارد.

میرزایی افزود: صفی نژاد هیچ گاه دنبال برجسته کردن خود و معروف شدن نبوده ولی معروفیت خود به دنبال صفی نژاد آمد. او الان از چهره های بین المللی است. چنانچه از آلمان دعوت کردند تا یک سال آبیاری سنتی را درس دهد و برایش مترجمی گماشتند و در دانشگاه  پنسیلوانیا در چهل سالگی او را می شناختند.

میرزایی با بیان این که می‌توان کلمه استاد را به درستی برای صفی‌نژاد به کار برد افزود: وی شخصیت مستقلی دارد و پشتکار و نظم او در کار پژوهشی بی‌نظیر است. صبر و حوصله و متانت در او نهادینه شده است و بدون توجه به مسائل و مشکلات، کمبود ها، عوارض و موانع کارهای پژوهشی خود را پیش می‌برد و متوقف نشده است. امید است این روند در سال‌های متوالی دیگر ادامه یابد.

صفی نژاد در پایان این مراسم ضمن تشکر از خانه کتاب و حاضران در این جلسه گفت: من بسیار خوشحالم که از درون روستاها و درون عشایر اطلاعاتی به دست دادم که تابحال کسی به دنبال آن نبوده است. اگر کسی از من سوال کند که محصول کار تو در روستاها چیست؟ می گویم خوشحالم که نظام آبیاری به شیوه سنتی را در روستاها مطالعه کردم و به نتیجه رسیدم؛ خوشحالم که دریافتم در نظام کشت و کار بهاره و پاییزه در روستاها چه فرمولی ساخته می‌شود. مسائل را یافته ام که نشان می دهد آن زمان که ساعت نبود مردم چگونه حق آب خود را می گرفتند.

او در ادامه به روش های مختلف آبیاری حمدی (فرد مورد اعتماد مردم سوره حمد را می خواند و پس از پایان آن نوبت بعدی آغاز می‌شد) و آبیاری چپقی (بر اساس میزان زمان کشیدن چپق که بر اساس محاسبات صفی نژاد در حدود ۵ دقیقه می شود) اشاره کرد.

همچنین با بیان اینکه به دنبال مسائلی رفته است که در حال از بین رفتن بود، به تحقیقات خود در مورد عشایر ایران در سال ۱۳۴۵ و نظام طبقه بندی اجتماعی آنان که بازماندگان قهرمانان شاهنامه هستند و همچنین تحقیقات در مورد ایل بختیاری اشاره نمود و در مورد تجربه خود در صحبت با بزرگان بختیاری و بررسی آداب و رسوم آنان توضیحاتی ارائه داد. همچنین در مورد اوزان در شاهنامه که در حال مطالعه بر روی آن است و روش وزن کشی فشنگی (با استفاده از فشنگ تفنگ برنو) در جنوب ایران صحبت کرد.

صفی نژاد در پایان گفت: پيشنهاد می كنم رساله های افرادی كه قصد گرفتن مدرك دكترا دارند، درباره فرهنگ ايران باشد. حيف است كه مسائل فرهنگی ايران در جايی ثبت نشوند و سازمانی در اين زمينه گام بر ندارد.

 

در این مراسم با اهدای تندیس و لوح تقدیر و چند سکه بهار آزادی از نیم قرن تحقیق و تلاش صفی نژاد تقدیر شد.

 

 



نظرات کاربران

ارسال