به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، گروه شعر شورای کتاب کودک نتایج بررسی آثار منتشر شده در حوزه کودکان و نوجوانان را یکشنبه پنجم شهریورماه درکتابخانه تحقیقاتی این شورا ارائه کرد.

ناهید معتمدی، در ابتدای این برنامه پس از خواندن شعری از شاملو بیان کرد: گروه 6 نفره شعر، متشکل از من، شهلا انتظاریان، شاهرودی، آزاده صادقی، زهره حیدری، شیخ‌علی از مهرماه سال 1395 تا امسال طی 25 جلسه 51 اثر را بررسی کرد و معیارهای ما براساس جوهره شعری است که باید زبان عاطفی، انسجام عناصر ساختاری با ویژگی‌های محتوایی زنده، پویا و خلاق، موسیقی درونی و بیرونی، تصویر هماهنگ با مضمون، هنرمندانه بودن تصویر و غیره را داشته باشد.

حضور فقط 6 ویراستار در کتاب‌شناسی کتاب‌ها

معتمدی عنوان کرد: امسال از بین 51 کتاب شعر، تعداد کتاب‌های محدودی خاص گروه‌های «ج»، «د» و «ه» و کتاب‌ها بیشتر در جایگاه گروه «ب» قرار گرفته است (28 عنوان کتاب)؛ پنج کتاب برتر را از میان کل کتاب‌های خود داشتیم که سه عنوان پیشنهاد برگزیده و دو عنوان شایسته تقدیر هستند و مابقی در جایگاه‌های سه ستاره و چهارستاره و غیره قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه سه کتاب بی‌ستاره بودند، ادامه داد: پرکارترین ناشر، به ترتیب انتشارات امیرکبیر (با کتاب‌های هزارتومانی)، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستند و ناشران دیگر هرکدام یک یا دو کتاب بیشتر نداشتند.

معتمدی اعلام کرد: تیراژ کتاب‌ها برای انتشارات امیرکبیر و کانون بین سه هزار تا پنج هزار شماره و برای باقی ناشراندو هزار یا حتی هزار شماره کمتر بوده است.

وی با بیان اینکه پرکارترین شاعر مصطفی رحماندوست با پنج اثر، شکوه قاسم‌نیا با سه اثر، افسانه شعبان‌نژاد با سه اثر و شاهین رهنما با دو اثر هستند، گفت: از 51 کتاب متاسفانه تنها 6 ویراستار در کتاب‌شناسی کتاب‌ها داشتیم. سال گذشته 74 کتاب را برای بررسی در گروه داشتیم و امسال 51 اثر.

معرفی و دلیل انتخاب سه کتاب پیشنهاد برگزیده و شایسته تقدیر

معتمدی با اشاره به پنج کتاب که توجه گروه را به خود جلب کرده است، گفت: سه کتاب پیشنهاد برگزیده عبارتند از:

کتاب اول «شب گفت تاریکم» از شاهین رهنما (از شگرد ایجاز برای سرودن اشعاری با ساختاری منسجم بهره گرفته و زبان این اثر صیقل داده شده از جنس شعر با محور جانشینی و هم‌نشینی متناسب با واژگانی زیبا است)،

کتاب دوم «کلید کلید، دسته کلید» از اکرم کشایی (تلفیقی از قالب‌های موزون بسیار ساده و خیال‌انگیز که حس و حال هوای کودکی فوق‌العاده در آن زیاد است و مضامینی ابتکاری، تصویری، نمایشی با طنزی کم‌رنگ و ملموسی دارد) و

کتاب سوم «اسمش چیه» شامل 52 قطعه شعر از 6 شاعر (جعفر ابراهیمی، رحماندوست، اسداله شعبانی و غیره) و 13 تصویرگر (انتخاب به دلیل ارائه خلاقانه کتاب در قالب‌های متنوع و موضوع درباره جانداران، اشیاء و پدیده‌های پیرامون کودک است، طنز و موسیقی و کلام و ایجاز در عین تخیل قوی به کودک و خردسال لذت و شناخت می‌دهد).

وی ادامه داد: کتاب «بود و بود و بود» از افسانه شعبان‌نژاد به دلیل بهره‌گیری از متل‌ها و یکسان بودن طرح و ساختار در هر 10 قطعه شعر آن و کتاب «بود و بود و بود» در دو شماره یک و دو از شکوه قاسم نیا به طور مستقل (دارای 10 قطعه شعر که از قصه‌های عامیانه و بازی ترانه بهره گرفته، ساختار ابتکاری و خلاق در ارائه اشعار است) شایسته تقدیر شناخته شدند.

قیمت بالای کتاب در جامعه ما، در تهیه کتاب توسط خانواده‌ها بی‌تاثیر نیست

در ادامه شهلا انتظاریان درباره کتاب‌های «هزارتومانی» نشر امیرکبیر بیان کرد: این کتاب‌ها زیرنظر مصطفی رحماندوست و با مشارکت جمعی از نویسندگان و شاعران ایرانی منتشر شده پروژه‌ای که به گفته مسئولان به منظور مقابله با قیمت بالای کتاب و در دسترس قرار دادن کتاب‌های جدید است و تاکنون بیش از 100 عنوان از آنها در حوزه‌های گوناگون شعر، داستان، دین و غیره منتشر شده است.

وی ادامه داد: این کتاب‌ها که نویسندگان و شاعران صاحب نام کودکان و نوجوان در آن شرکت کردند در 12 صفحه قطع کوچک، چهار رنگ و برای کودکان گروه‌های سنی «ب» و «ج» با موضوعات مختلف تهیه شده است.

به گفته وی، قیمت بالای کتاب در جامعه ما، در تهیه کتاب توسط خانواده‌ها بی‌تاثیر نیست و انجام اینگونه حرکت‌ها می‌تواند در افزایش مطالعه و ایجاد رغبت در کودکان و نوجوانان برای کتابخوانی موثر باشد، همچنین تهیه کتاب توسط نهادهای مختلف مانند مهدکودک‌ها، مدارس و کتابخانه‌ها ساده‌تر صورت گیرد.

جایگاه پایین کتاب‌های هزارتومانی به چه دلیل است؟

انتظاریان عنوان کرد: از مجموع 51 کتاب بررسی شده امسال، 24 کتاب از این مجموعه داشتیم که یک عنوان به نام کتاب «کنسرت باغ» در جایگاه چهارستاره قرار گرفته است. از این 24 عنوان کتاب، 6 عنوان سه ستاره، 11 عنوان دو ستاره و 6 عنوان در جایگاه تک ستاره ارزیابی شده‌اند.

وی ادامه داد: پایین بودن جایگاه این کتاب‌ها بیشتر به دلیل استفاده از زبان بزرگسالان، انتخاب واژگان نامناسب، قافیه‌های ناهمگون و اجباری، نبود خلاقیت، تکراری و کلیشه‌ای بودن اشعار، ملموس نبودن تشبیهات و توصیفات، فقدان پیوستگی مضمونی و معنایی، توصیفات ناملموس، سنگین بودن وزن اشعار و غیره است؛ علاوه برآن بسیاری از تصاویر غیرهنرمندانه و تکراری هستند.

شعرهای نوجوان در نشر کانون اغلب در قالب نو، آزاد و نیمایی است

آزاده صادقی نیز درباره مابقی کتاب‌ها از نشر کانون و غیره اظهار داشت: از 51 عنوان کتاب بررسی شده 17 کتاب برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان بود؛ از این تعداد سه عنوان برای گروه سنی نوجوان و بقیه به گروه کودک اختصاص داشت که خوشبختانه امتیازهای خوبی را توانستند اخذ کنند.

وی با اشاره به ویژگی‌های مشترک کتاب‌هایی که امتیازهای خوبی را کسب کرده‌اند، بیان کرد: شعرهای نوجوان در نشر کانون اغلب در قالب نو، آزاد و نیمایی و شعرهای مخصوص کودک در قالب چارپاره ( قالبی ریتم‌دار، آهنگین و قافیه‌دار است و با دنیای پرنشاط کودکی هماهنگی خاصی دارد) سروده شدند، همچنین شاعران از آرایه‌های ادبی زیادی استفاده کردند و تشبیه و جاندارپنداری آرایه‌هایی بودند که تقریبا در تمام کتاب‌ها استفاده شده است.

به گفته صادقی، تقریبا تمام کتاب‌های کانون از لحاظ ظاهر فاقد آستر بدرقه در ابتدا و انتهای کتاب بودند و حتی برخی از کتاب‌ها شماره صفحه و فهرست نیز ندارند.

کتاب‌های هزارتومانی با هزارویک مشکل

ژاله فروهر در ادامه بحث نوش‌آفرین انصاری درباره کتاب‌های هزارتومانی و اهمیت آنها بیان کرد: دیده می‌شود که در بررسی این اثر، کتاب‌های تک ستاره داریم، در گروه تالیف هم داستان‌های این مجموعه کتاب جایگاه خوبی ندارند و شایدچهار ستاره به ندرت در بین آنها باشد.

یکی از حاضران در پایان جلسه درباره کتاب‌های هزارتومانی گفت که به خاطر همین مشکلات است که آنها را هزارتومانی با هزار مشکل عنوان کردیم.